Ekonomik Değişim Siyasi Süreklilik: Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri Üzerinden Körfez Monarşilerinin İncelenmesi

Abstract

1990’larda kurulan yeni dünya düzeninin iki temel unsuru liberal ekonomi ve demokrasi olmuştur. Bu makale, neo-liberal politikaların geleneksel ve otoriter siyasi yapılar üzerindeki etkisini KİK ülkeleri olan Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) örnekleri üzerinden incelemeyi hedeflemektedir. Dinin ve aşiret geleneğinin siyasi yönetimde hala etkin olduğu monarşiyle yönetilen bu iki ülke ‘’otoriter’’ rejimlerin incelenmesi için uygun örneklerdir. Katar ve BAE petrol ve gaz gelirleri ile dünya piyasalarına eklemlenip zenginleşirken bu süreçte bir takım siyasi açılımlarla liberalleşmeyi kısmen deneyimlemişlerdir. Ancak bu liberalleşme adımları siyasi yapıda gerçek bir dönüşüme ve demokratikleşmeye yol açmamıştır. Bu çalışmanın amacı ekonomik liberalleşmenin tezahürü olan küresel piyasalar ile ticari ve finansal anlamda derin bir entegrasyona rağmen, otoriter yönetim şekillerinin ciddi siyasi değişimlere uğramamasının nedenlerini bu iki ülke üzerinden incelemektir. Çalışma, KİK ülkelerinin serbest ticaret ve finansal liberalizm üzerinden tanımladıkları piyasa ekonomisi modeline tüketim kültürünü de eklemleyerek vatandaşlarını ve küresel aktörleri ortak bir paydada buluşturma başarılarının otoriter siyasi yapının sürekliliğini sağlamada önemli bir rol oynadığını öne sürmektedir. Makalede tartışılacağı üzere neoliberal politikalar sonucu ortaya çıkan yüksek ekonomik refah ve tüketim özgürlüğü, bu toplumların otoriter devlet yönetiminin meşruluğunu sorgulamasını ve bu ülkelerdeki siyasi değişiminin derinleşmesini engellemiştir. Bu makale Katar ve BAE örneklerini inceleyerek, neoliberalizmin otoriter rejimler ile nasıl birlikte var olabildiğini gösterirken, KİK monarşilerinin siyasi liberalleşme deneyimlerinin neden derinleşmediğini ve bir takım açılımlara rağmen bu ülkelerdeki yönetimlerin nüfus üzerindeki güçlerini nasıl pekiştirebildiklerini tartışarak Ortadoğu çalışmaları literatürüne katkı sağlamayı hedeflemektedir.