Kavram Analizi: Yaralı Şifacı

Abstract

Fiziksel ve psikolojik acı deneyimleri olan ve bunları diğer insanların yararı için kullanan bireyler "yaralı şifacı" olarak nitelendirilmektedir. Acı deneyimler bireyi hemşirelik, hekimlik gibi yardım edici meslekleri seçmeye yöneltebilir. Bilinçaltı yardım etme isteği/gayreti hastalara karşı şefkat ve empati duyulmasını kolaylaştırabildiği gibi, aşırı derecede olduğunda tükenmişlik ve depresyona neden olabilir. Bu yüzden sağlık çalışanlarının hasta ile ilişkisine yön verebilen ve mesleki uygulamalarını etkileyebilen yaralı şifacı kavramının açığa kavuşturulması önemlidir. Bu çalışmada "yaralı şifacı" kavramının açıklanması amaçlanmıştır. Walker ve Avant’ın kavram analizi yöntemi kullanılan bu çalışma Ocak- Nisan 2023 tarihleri arasında yapılmıştır. Literatür incelemesi Web of Science, Pubmed, ScienceOpen, Google Akademik ve Ulakbim veri tabanlarında "yaralı, yaralı şifacı, şifa, şifa vermek, iyileştirmek, wounded, healer, wounded healer, concept analysis, psychiatry" anahtar kelimeleri kullanılarak yapılmıştır. Yaralı şifacı ile ilgili erişim sağlanabilen 6 Türkçe makale, 17 İngilizce makale, 1 Türkçe kitap, 1 İngilizce kitap ile Türk Dil Kurumu Sözlüğü ve Oxford Learner’s Dictionaries incelenmiştir. Kavram analizine göre; yaralı şifacı kavramının, genel olarak kendiliğin iyileştirici gücünü kullanma ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Tanımlayıcı özellikleri; farkında olmak, empati, çaba, yaralı şifacının iyileşmesi ve dönüşüm olarak sıralanmıştır. Kavramın hazırlayıcı özellikleri; yaşanmış acı deneyim, duyguları ifade etmek ve kendini tanımak olarak belirtilmiştir. Hazırlayıcı özelliklerin sonucunda da kendini anlama ve kendiliğin terapötik kullanımı becerilerinin gerçekleşebildiği vurgulanmıştır. Sonuç olarak acı deneyimin birey için dönüştürücü ve iyileştirici olmasında bu deneyimi fark etmek, kabul etmek ve bununla ilgili duyguları ifade etmek önemlidir. Bu çalışma sağlık profesyonellerine kendini tanıma/anlama ve kendiliğin terapötik kullanımı konusunda yol gösterici olabilir.