Affiliation:
1. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
2. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ, HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ
3. İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Amaç: Bu araştırma COVID-19 pandemi sürecinde demanslı bireylere bakım veren aile üyelerinin sağlık okuryazarlık düzeyleri ve ilişkili faktörlerini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma Ekim-Kasım 2021 tarihleri arasında demanslı bireylere bakım veren 114 aile üyesiyle yürütülmüştür. Araştırmada amaçlı örneklem yöntemi kullanılmıştır. Veriler; tanımlayıcı özellikler formu, Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (ASOY-TR) ve COVID-19 Korkusu Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi araştırmacılar tarafından SPSS 24.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Değerlendirmede sayı, yüzde, ortalama, One-way ANOVA testi ve ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan demanslı bireylere bakım verenlerin yaş ortalaması 55.90±10.72 yıl (min-maks:20-79), %82.5’i kadın, %66.7’sinin geliri giderine eşit, %55.4’ü lisans mezunudur. Bakım verenlerin %34.2’sinin yeterli ve mükemmel düzeyde sağlık okuryazarlığına sahip olduğu bulunmuştur. Bakım veren bireylerin genel sağlık okuryazarlığı puan ortalamalarının, çalışma ve eğitim durumlarının sağlık okuryazarlık düzeyleri üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir fark oluşturduğu (p0.05) görülmüştür.
Sonuç: Çalışma COVID-19 pandemi sürecinde demanslı bireylere bakım veren aile üyelerinin sağlık okuryazarlık düzeylerine ve ilişkili faktörlere ışık tutmaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda özellikle çalışmayan ve düşük eğitim seviyesi olan bakım verenlerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca bakım verenlerin üçte ikisinin yetersiz ve sorunlu-sınırlı düzeyde sağlık okuryazarlığına sahip olduğu ortaya konmuştur. Sağlık profesyonellerinin demanslı bireye bakım veren aile üyelerinin sağlık bilgilerine etkin bir şekilde erişmesine, anlamasına, değerlendirmesine ve uygulamasına yardımcı olmaları önerilmektedir.
Subject
General Earth and Planetary Sciences,General Environmental Science
Reference43 articles.
1. Abacigil F, Harlak H, Okyay P, Kiraz DE, Gursoy Turan S, Saruhan G, et al. (2019). Validity and reliability of the Turkish version of the European Health Literacy Survey Questionnaire. Health Promotion International, 34 (4), 658-667.
2. Abel T, McQueen D. (2020). Critical health literacy and the COVID-19 crisis. Health Promotion International, 35 (6), 1612-1613.
3. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. (2020). The fear of COVID-19 scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9.
4. Aközer M, Nuhrat C, Say Ş. (2011). Türkiye'de yaşlılık dönemine ilişkin beklentiler araştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7 (27), 103-128.
5. Alzheimer’s Association (AA). (2021). Alzheimer’s Disease Facts and Figures. Erişim Tarihi: 30.03.2022. https://www.alz.org/media/documents/alzheimers-facts-and-figures.pdf