„Wysmaruję wam twarze gnojówką” (Ml 2,3b). Mowa Boga do kapłanów (Ml 2,1–9) jako manifest reformy Nehemiasza. Kryzys kapłaństwa i degradacja lewitów w pierwszej połowie V wieku przed Chr.

Abstract

Druga dysputa w Księdze Malachiasza (Ml 1,6-2,9), skierowana przeciwko kapłanom — wraz z pozostałymi dysputami — dopełnia obrazu zagrożeń, przed jakimi stanęło społeczeństwo judzkie w poszukiwaniu tożsamości religijno-narodowej w pierwszej połowie V wieku przed Chr. Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie, kim byli zdegradowani przez Boga kapłani oraz czym było przymierze z Lewim (Ml 2,1-9), które miało pozostać aktualne. Artykuł stara się uprawdopodobnić tezę, że Ml 2,1-9 jest manifestem religijnej reformy, która doprowadziła do degradacji lewitów w czasach Nehemiasza. Z jednej strony podważa się więc teorię Juliusa Wellhausena, według której degradacja lewitów była pokłosiem reformy Jozjasza, z drugiej zaś interpretuje dwa inne teksty podejmujące ten sam temat (2 Krl 23,9-10; Ez 44,10-16) jako próbę archaizującej projekcji degradacji lewitów na czasy monarchii. Analiza egzegetyczna rzuca nowy snop światła na Ml 2,1-9, na jej tłumaczenie i zrozumienie