Kościół wobec chorych fizycznie i duchowo w świetle wybranych wschodnich tekstów prawnych IV wieku

Abstract

W niniejszym artykule opisano stanowisko Kościoła wobec chorych fizycznie i duchowo. W rozważaniach oparto się na analizie wschodnich tekstów prawnych IV w., takich jak: Euchologion Serapiona, Kanony Hipolita, Kanony Atanazego, Konstytucje Apostolskie, Kanony Ojców Greckich autorstwa biskupów żyjących w IV w., oraz ustawy synodów, które odbyły się w IV w. na Wschodzie. Z przeprowadzonych analiz wynika, że posługa Kościoła wobec chorych miała znaczenie priorytetowe i była dobrze zorganizowana. Realizowana była przede wszystkim w dwóch wymiarach: materialnym (udzielanie jałmużny, zapewnienie leków oraz miejsc w przytułkach) i duchowym (modlitwa lokalnego Kościoła, a zwłaszcza biskupa, odwiedziny przez biskupa i innych duchownych oraz wdowy, wiernych i katechumenów). Chorzy na specjalnych warunkach korzystali z sakramentów (zwłaszcza z pokuty, która w przypadku choroby penitenta mogła być skrócona). Objęci byli też dyspensami dotyczącymi obowiązkowych praktyk modlitwy i postu, jednak nie byli dyspensowani z udzielania jałmużny. Natomiast chorych duchowo, czyli grzeszników i heretyków, Kościół otaczał opieką duszpasterską. Otrzymywali oni duchowe lekarstwa w postaci karcenia i upominania. Gdyby jednak nadal trwali w grzechach lub w herezji, to dla dobra Kościoła, byli usuwani, aby nie zagrażali zdrowiu duchowemu pozostałych członków wspólnoty.