Türkiye’de kimyasal pestisit kullanımının ekonomi ve çevre yönüyle değerlendirmesi

Abstract

Son yıllarda pestisitlerin ekonomik getirisinin yanı sıra çevre üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde tartışılmaktadır. Nitekim tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması üretim artışı ile beraber çevresel tahribatın azalmasıyla mümkündür. Bu nedenle çalışmada kimyasal pestisitlerin ekonomi ve çevre üzerinde etkisinin karşılaştırmalı olarak ortaya konulması amaçlanmıştır. 1990-2021 yıllarına ilişkin kimyasal pestisit, çevresel ve ekonomik göstergeleri kullanılarak pestisitlerin uzun dönem etkilerini belirlemede FMOLS-DOLS modellerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, bitkisel üretim indeksi ve tarımsal sera gazı emisyonu üzerinde fungusit ve herbisit kullanımı anlamlı bir etkiye sahipken, insektisit kullanımının istatiksel olarak etkili olmadığı belirlenmiştir. FMOLS(DOLS) sonuçları dikkate alındığında fungusit ve herbisit kullanım miktarındaki (kg ha-1) %1’lik artış bitkisel üretim indeksinde sırasıyla %0.16 (%0.16) ve %0.13 (%0.13)’lük artışa; tarımsal sera gazı emisyonunda ise sırasıyla %0.36 (%0.35) ve %0.16 (%0.14)’lük artışa yol açabileceği gözlenmiştir. Sonuçlara bakıldığında, pestisit kullanımının verimliliğe önemli ölçüde katkı sağladığını ancak zamanla daha fazla oranda çevresel tahribata yol açtığı söylenebilir. Buna göre pestisit kullanımını azaltmaya ve doğru kullanımını sağlamaya yönelik yasal mevzuatların oluşturulması ve yayım faaliyetlerinin etkinleştirilmesi önemli görülmektedir. Kimyasal pestisit kullanımına alternatif olarak biyopestisitlerin kullanımının yaygınlaşması ve etkinliğinin geliştirilmesi için ARGE çalışmalarına öncelik verilmelidir. Ayrıca uygulamada biyolojik mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik destekleme ve teşvik politikalarında işlevselliğin arttırılmasının kısa ve orta vadede çevre üzerindeki baskıyı azaltacağı öngörülmektedir.