Dobór przestrzenny, religijny oraz narodowościowy małżeństw i tożsamość Kaszubów w kontekście choroby genetycznej

Abstract

Deficyt enzymu LCHAD to rzadka choroba genetyczna, relatywie częsta w populacji kaszubskiej. Celem moich badań było przyjrzenie się kwestii pochodzenia przestrzennego (geograficznego), wyznaniowego i narodowościowego małżeństw na Kaszubach od lat 70. XIX w. do drugiej połowy XX w. i stwierdzenie czy uprawnione jest twierdzenie części lekarzy iż przyczyną dużej częstotliwości występowania tej choroby wśród Kaszubów jest izolacja spowodowana starymi tradycjami osadniczymi, małym napływ osób z zewnątrz, zawieraniem małżeństw w obrębie własnej miejscowości i grupy etniczo-regionalnej. Zajęłam się także wpływem  choroby, a zwłaszcza jej potocznego określenia „gen kaszubski” na to tożsamość i obraz Kaszubów. Pokazuję iż choroba ta, a zwłaszcza jej niemedyczne określenie stygmatyzuje Kaszubów, podważa dumę etniczną, może stanowić źródło piętna i zranionej tożsamości.   Pokazuję też, iż skutki społeczne - kulturowe deficytu enzymu LCHAD dotyczą nie tylko osób nią dotkniętych, ale całej grupy etniczno-regionalnej. Abstract LCHAD enzyme deficiency is a rare genetic disease that is relatively common in the Kashubian population. My research aimed to examine the issue of spatial (geographical), religious and national origin in marriages in Kashubia from the second half o the 19th century to the beginning of the 21st century to determine whether it is justifiable for some doctors to claim that the high frequency of this disease among Kashubians is caused by isolation due to settlement traditions, a small influx of new populations, endogamy within one’s place of habitat as well as their ethnic-regional group. I also focused on the influence of the disease, especially its colloquial term “the Kashubian gene”, on the identity and image of Kashubians. I demonstrate that this disease, particularly its non-medical term, stigmatizes Kashubians, undermines their ethnic pride, and can be a source of stigma and a wounded identity.