TÜRKİYE’DE PALYATİF BAKIM HİZMETLERİNİN ORGANİZASYONUNA YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Amaç: Palyatif bakım; tedavisi olmayan ya da uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyulan kronik hastalıklarda, bireyin mevcut hastalıkla uyumunu sağlayarak yaşam kalitesini optimal düzeye çıkarmaya ve/veya optimal düzeyde idamesini sağlamaya dönük çabalar bütünüdür. Bu çalışma ile palyatif bakım ile ilişkili uluslararası düzenlemelerde yer verilen öneriler ile ülkemizde mevcut mevzuat çerçevesince yürütülmeye çalışılan palyatif bakım hizmetlerine ait değerlendirmenin yapılması ve gereksinimler çerçevesince bir model önerisinde bulunulmaya çalışılacaktır. Yöntem: Bu araştırma ile palyatif bakım hizmetlerine ait mevcut durumun yorumlanması amaçlandığı için nitel araştırma türlerinden durum çalışması ile desenlenmiştir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak doküman analizi kullanılmıştır. Bu araştırmada “Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge” ile Dünya Sağlık Örgütünün “Palyatif bakımın ve semptomların giderilmesinin temel sağlık hizmetlerine entegre edilmesi: planlayıcılar, uygulayıcılar ve yöneticiler için bir kılavuz” resmi belgeleri kullanılarak değerlendirme yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaların değerlendirilmesinde kullanılan alt başlıklar politika/yasal düzenlemeler, eğitim, hizmet sunumu, ilaç yönetimi, araç/ekipman yönetimi, insan kaynakları yönetimi, hizmete erişim, yasal yükümlülükler ve çıktılar kapsamında değerlendirilecektir. Bu kapsamda yazar tarafından dokuz ana başlıkta toplamda yirmi dört alt gösterge belirlenmiştir. Belirlenen 24 alt göstergenin %54’üne kısmen ya da tamamen uyum sağlandığı, %25’inde uyumsuz olduğu, %21’inde ise belirsizlik tespit edilmiştir. Sonuç: Çalışmadan elde edilen sonuçlar ışığında, palyatif bakım hizmetlerinin uluslararası düzenlemelerde önerilen veriler ile mevcut ulusal mevzuatımız değerlendirildiğinde palyatif bakım hizmetlerinin işleyişinin büyük ölçüde önerilen standartlara uygun olmadığı; hizmetin geliştirilmesine yönelik ulusal düzenlemelerin ivedilikle ele alınıp plan ve programların hayata geçirilmesi önerilir.