Arşiv Kaynakları Işığında Ergiri Sancağındaki Osmanlı Dönemi Kiliseleri ve İnşa Süreçleri [1720-1912]

Abstract

Arnavutluk’ta 14. yüzyılın sonlarında başlayan Osmanlı hâkimiyeti 1912 yılına kadar devam etmişti. Belirtilen tarihler arasında bu topraklarda birçok kilise inşa edilmişti. Özellikle Tanzimat ve Islahat Fermanlarının ardından kiliselerin inşa ve onarım faaliyetlerinin hız kazanmış olduğu gözlenmektedir. Osmanlı Devleti’nde Islahat Fermanı’nın ilanına kadar İslam hukuku çerçevesinde yeni kilise ve havraların inşası yasaklanmış ancak mevcut ibadethanelerin önceki ölçülerini aşmamak kaydıyla aslına uygun bir şekilde tamirine sultanın onayı doğrultusunda izin verilmişti. Tamir esnasında belirtilen kurallara riayet edilmediği veya kiliselerin izinsiz bir şekilde inşa edildiği durumlarda mabetler yıkılabilmekteydi. İnşa ve onarım faaliyetlerinde her ne kadar İslam hukuku esas alınsa da özellikle Balkanlarda Islahat Fermanı öncesinde yeni kiliselerin inşa edildiğine dair veriler mevcuttur. Ancak bu kiliselerin hangi şartlar altında inşa edildikleri bilinmemektedir. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki belgelerin değerlendirildiği bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim ibadethaneleri konusundaki resmi politikalarına değinilerek bu politikaların Ergiri sancağında nasıl uygulandığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.