What Do Documentaries Say for Critical/Animal Studies? Power Analysis in Project Nim

Abstract

Hayvanların merkezde olduğu belgeseller hayvanların dünyasının ve insan-hayvan ilişkilerinin farklı yönlerini fark etmemizi sağlayan görsel anlatılardır. Bu tür belgesellerin bir kısmı hayvanları ve onların insanlarla ilişkilerini Kartezyen yaklaşımla ele alır. Bir kısmı ise Kartezyen yaklaşımın hiyerarşik, türcü ve ikili zıtlık gibi ilkelerinin hayvanlar üzerindeki olumsuz etkilerini göstermeye yönelik bir yaklaşıma sahiptir. İkinci yaklaşım 1970’lerde gelişmeye başlayan eleştirel hayvan çalışmalarına (critical animal studies) katkı sağlar. Bu makalede Proje Nim (Marsh 2011) belgeseli eleştirel hayvan çalışmaları perspektifinden ve Michel Foucault’nun iktidar çözümlemelerinden faydalanılarak incelenmektedir. Bu çerçevede belgesellerin hayvan çalışmalarına ve eleştirel hayvan çalışmalarına katkısı öncelikle ‘temsil’ üzerinden tartışılmıştır. Daha sonra Proje Nim belgeselinde kullanılan kanıtlar Michel Foucault’nun çalışmalarından hareketle nesneleştirme, disipline dayalı iktidar teknolojileri ve biyoiktidar çözümlemeleriyle ilişkilendirilmiştir. Makale, belgesellerin genel olarak hayvan çalışmalarına (animal studies) özel olarak da eleştirel hayvan çalışmalarına katkısını tartışmaya açmayı, ülkemizde gelişmeye yeni başlamış bu disiplin için alan yazınına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.