Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki matematiksel kavramların matematik dersi öğretim programı bağlamında incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, fen bilimleri ders kitaplarında bulunan matematik kavramlarını belirleyerek, ilgili fen bilimleri dersi konu öğretimi öncesinde bu kavramların matematik dersinde yer alma durumlarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 2018 yılında yayınlanan Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’na göre hazırlanmış, ortaokulun her düzeyinden birer ders kitabı, Matematik Dersi Öğretim Programı dikkate alınarak doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir. İçerik analizinin kullanıldığı çalışmada, farklı öğrenme alanları ve sınıf düzeylerine ait matematik kavramlarının, fen bilimleri dersi üniteleri ve sınıflar bazındaki dağılımı araştırılmıştır. Bulgular, bazı matematik kavramlarının Matematik Dersi Öğretim Programı’nda ilişkili fen bilimleri konularının öğretiminden sonra yer aldığını göstermiştir. Fen bilimleri ders kitaplarında yer alan üniteler ve ortaokul matematik dersi öğrenme alanlarına ait incelemeler yapıldığında, matematik kavramlarının fen ünitelerinin her birinde bulunduğu ve bu kavramların olasılık dışındaki tüm matematik öğrenme alanları ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Cebir öğrenme alanına ait matematik kavramlarının çoğunun Matematik Dersi Öğretim Programı’nda daha ileriki sınıflarda yer aldığı tespit edilmiştir. Çoğunlukla ilkokul ve ortaokul düzeyi ve az da olsa lise düzeyi matematik kavramlarına ulaşılan çalışmada, en fazla uyumsuzluğun 5. ve 6. sınıflarda yer aldığı, zamanlama uyumsuzluğu açısından en sık karşılaşılan kavramın ise çizgi grafik olduğu tespit edilmiştir. Öğretim programlarının geliştirilmesinde fen bilimleri/matematik dersleri arasındaki uyum çalışmalarının sağlanması, fen konularının anlaşılmasına önemli katkılar sunacaktır.