Liberal Demokratik Temsil Krizine Doğrudan Demokratik Bir Alternatif? John Rawls’un Müzakereci Demokrasi Modelinin Uygulanabilirliği Üzerine

Abstract

Sınırları net ve detaylı biçimde John Rawls tarafından çizilen müzakereci demokrasi modeli en kısa haliyle fikir, ideoloji, yaşam tarzı ve inanç gibi kimliğin bireysel ve kimi zaman da grupsal olan birtakım öğeleri temelinde ayrışmış bir toplumda bütünlüğün ve istikrarın nasıl korunabileceği sorusuna odaklanır. Temelde liberal demokrasinin ahvalini yansıtan bu bölünmüşlük aynı zamanda liberal demokrasinin demokratikleştirilmesi ve derinleştirilmesi ihtiyacını yaratan şeydir. Bu ihtiyaca müzakereci demokratik model dahilinde verilen cevap bölünmüş bir toplumun “ancak eşitlik ve adalet temelinde oluşturulmuş kurumlar aracılığıyla” bir arada tutulabileceği şeklindedir. İşte müzakereci demokratik model de toplumun ve kurumların eşitlik ve adalet temelinde yapılandırılmasının hem ethosu hem de yöntemi olarak ortaya çıkar. En kısa haliyle önerilen şey ise şudur; toplumun üyeleri adil bir düzen hakkında kendi adlarına müzakere etmeli ve düzenin bileşenlerine ilişkin irili ufaklı birçok karara varmalıdır. Bu bakımdan müzakereci demokrasi gerek teorik gerekse pratik düzlemde doğrudan bir siyasi karardan etkilenebilecek tüm bireylerin, -ki burada kastedilen vatandaşlar olsa gerektir, hiç değilse toplumun ve elbette siyasetin kurumsal ayağının oluşturulması ve sürdürülmesinde bir doğrudan demokrasi uygulamasına bel bağlamış görünmektedir. Ancak böylesi bir modelin hem kendi yapılandırılmasından kaynaklanan iç-teorik problemleri hem de uygulanma safhasına ilişkin doğrudan demokrasi ile de bağlantılı birtakım pratik sorunları bulunmaktadır.