Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Liberalizm Anlayışı

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın (SCF) liberalizm anlayışını, fırkanın programı ve fırkanın ürettiği söylemler çerçevesinde incelemektir. Tasarım/Yöntem: Araştırmada anakronik bir hataya yer vermemek amacıyla, 1920’lerin sonunda Avrupa’da liberalizm anlayışının temel umdeleri ortaya koyulmuştur. Bu çerçevede Ludwig von Mises’in 1927’de yayımlanan ve dönemin liberalizm anlayışının bütüncül bir özetini sunan Liberalizm eseri temel alınmıştır. Bulgular: SCF’nin programı ve fırkanın ürettiği söylemler, dönemin liberalizm anlayışı çerçevesinde belirlenen yedi ilke baz alınarak irdelenmiştir. Araştırmada, SCF’nin ortaya koyduğu siyaset anlayışının büyük ölçüde liberalizm ilkeleriyle uyumlu olduğu; ancak iki noktada farklılaştığı sonucuna varılmıştır. Bu çerçevede, inanç özgürlüğü ve devletin ekonomideki rolünün kapsamı konularında SCF’nin görüşlerinin dönemin liberalizm anlayışıyla tam anlamıyla uyumlu olmadığı söylenebilir. Sınırlılıklar: Çalışma, SCF’nin Türk demokrasi tarihi içindeki konumunu veya Türkiye’de siyasal hayatın gelişimi açısından konumunu tespit etmeyi amaçlamamaktadır. SCF’yi bütüncül bir bakış açısıyla değil, spesifik olarak ürettiği söylemlerin liberalizm ilkeleriyle uyumlu olup olmaması konusunda değerlendirmektedir. Bu, çalışmanın temel sınırlılığını oluşturmaktadır. Özgünlük/Değer: SCF hakkında yapılan akademik çalışmalar, genel olarak, fırkanın ortaya çıkış sürecine odaklanmakta ve/veya iktidar-muhalefet ilişkilerini odağa alarak fırka hakkında değerlendirmeler ortaya koymaktadır. Ne var ki, SCF’nin, genelgeçer olarak kabul gördüğü gibi, söylemlerinin ne ölçüde liberalizm ilkeleriyle uyumlu olduğu konusuna yeterince ilgi gösterildiği söylenemez. Çalışma, SCF’nin liberalizm anlayışını irdeleyerek ve bu meyanda anlamlı sonuçlara ulaşarak literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.