NORBERT ELIAS’IN İLİŞKİSEL SOSYOLOJİK YAKLAŞIMI ÜZERİNE

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı öncelikle 1990'lı yıllarda gelişmeye başlayan ilişkisel sosyoloji ve sosyal bilim yaklaşımı ile Norbert Ellias'ın ileri sürdüğü ilişkisel sosyolojik yaklaşımı ilişkilendirmektir. Bu amaçla çalışma, önce ilişkisel sosyolojik yaklaşımı ana hatları ile ele almıştır. Burada beliren temel eleştiri sosyal olguların tözcü ve statik bir kavrayışla ele alınmasıdır. Sosyal olgular ilişkisel bir varoluşa sahiptir ve ancak ilişkisel ve süreçsel kavram ve analiz modelleri yoluyla anlaşılabilirdir. Bu tartışma ana hatları ile ele alındıktan sonra Norbert Elias'ın ileri sürdüğü temel kavramlar bu ilişkisel yaklaşım bağlamında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda karşılıklı bağımlılık, eklemlenme ve figürasyon gibi temel kavramlar Eliascı ilişkisel analizin temel parçaları olarak belirmiştir. Elias'ın bu ilişkisel analiz çerçevesi temelde tözcü ve statik sosyal analizleri aşmaya dönüktür. Birey ve toplum ilişkisi bağlamında Elias ikili karşıtlıklara (birey-toplum, aktör-yapı, mikro-makro gibi) düşmeden karşılıklı bağımlılık ilişkilerini ve bunlara dayalı etkileşim süreçlerini temel almıştır. Bu şekilde Elias'ın ilişkisel sosyolojinin temel argümanlarıyla uyumlu bir ilişkisel çerçeve ortaya koyduğu görülmüştür.