KARA HİTAY DEVLETİ’NDE KADIN HÜKÜMDARLAR

Author:

Erdoğan Coşkun1ORCID

Affiliation:

1. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

Abstract

Kitanlar tarihsel süreç içerisinde Çin kültür coğrafyasından Horasan’a kadar yayılan bir Asya menşeli toplum olarak Orta Çağ’ın Uygurlar sonrası ve Moğollar öncesi Asya’daki değişim sürecine önemli katkı sağlayan topluluklardan biridir. Kitanların batıya yönelen kolunu teşkil eden Batı Liao/Kara Hitay Devleti ise Maveraünnehir ve Horasan’ın siyasi ve sosyal tarihinde belli bir dönem önemli rol oynamıştır. Kara Hitaylar, Selçuklu hâkimiyetine büyük bir darbe vurmanın ötesinde doğudan taşıdığı idari ve kültürel yapıyı Batı İslam dünyası içerisine taşımış ve bu bölgelerde kendi kimliği ile yaşamıştır. Bu topluluğun başlangıcından itibaren Çin’den tevarüs ettirilen kadın yönetici sistemi aynı şekilde Maveraünnehir siyasetinde de etkin bir şekilde görülmüştür. Burada kadınlar nâiblik müessesesinin yanı sıra tam yetkili devlet yöneticileri olarak görülmektedirler. Ayrıca müşahhas evlilik sitemleri ve buna bağlı olarak korunmaya çalışan monarşik merkezi yapı bir nevi devletin sigortası olarak kurgulanmıştır. Nitekim Uygur kökenli olan Hsiao ailesinden yapılan evlilikler ile hanedanın kadın kolu devletin güçlü bir denge unsuru olmuştur. Bu kadın yöneticiler Kara Hitay Devleti’nde etkin bir şekilde rol oynayarak başta Türk Hakanlığı Devleti’nin bakiyeleri üzerinde olmak üzere Selçuklu ve sonrasında Harezmşahlar devletlerinde mühim kırılma noktalarına sebep olmuşlardır. Kara Hitay’ın kadın yöneticileri doğuda Cürcen baskısını karşı ve batıda da var olma mücadelesi içerisinde iken aynı zamanda devlet sisteminin Kitan geleneklerine bağlı bir şekilde yönetilmesi için çaba sarf etmişlerdi. Bu araştırmada Kitan geleneği olarak kadın yöneticilerin Kara Hitay Devleti içindeki siyasi süreçleri ve buna bağlı olarak kadınların konumu incelenmeye çalışılmıştır.

Publisher

Karadeniz Arastirmalari Dergisi

Reference61 articles.

1. AHMED ALİ HAN VEZÎRÎ KİRMÂNÎ. 1340. Târîhî Kirmân (Sâlâliyya). (tsh. Muhammed İbrahim Bâsitanî Pârizî). Tahran: İntişârât-ı İbn Sinâ.

2. AHMED B. MAHMUD. (2011), Selçuknâme. (haz. Erdoğan Merçil). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.

3. AYAN, E. (2007). Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nda Oğuz İsyanı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.

4. BARTHOLD, V. V. (1990). Moğol İstilâsına Kadar Türkistan. (nşr. Hakkı Dursun Yıldız). Anka-ra: Türk Tarih Kurumu.

5. BEYÂNÎ, Ş. (2018). Moğol Dönemi İran’ında Kadın. (çev. Mustafa Uyar). Ankara: Türk Tarih Kurumu.

同舟云学术

1.学者识别学者识别

2.学术分析学术分析

3.人才评估人才评估

"同舟云学术"是以全球学者为主线,采集、加工和组织学术论文而形成的新型学术文献查询和分析系统,可以对全球学者进行文献检索和人才价值评估。用户可以通过关注某些学科领域的顶尖人物而持续追踪该领域的学科进展和研究前沿。经过近期的数据扩容,当前同舟云学术共收录了国内外主流学术期刊6万余种,收集的期刊论文及会议论文总量共计约1.5亿篇,并以每天添加12000余篇中外论文的速度递增。我们也可以为用户提供个性化、定制化的学者数据。欢迎来电咨询!咨询电话:010-8811{复制后删除}0370

www.globalauthorid.com

TOP

Copyright © 2019-2024 北京同舟云网络信息技术有限公司
京公网安备11010802033243号  京ICP备18003416号-3