SOSYAL BİLİMLERDE TOPLUMSAL KANAAT, EĞİLİM VE BEKLENTİYİ ÇÖZÜMLEYİCİ BIR TEKNİK OLARAK ÖLÇEK GELİŞTİRME

Abstract

Sosyal bilimler ekseninde, bilimsel yöntemler kullanarak ölçme aracı geliştirmenin önemi her geçen gün daha fazla artmaktadır. Çünkü ancak geçerli, güvenilir ve kullanılabilir ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanılmasıyla doğru bilgiye ulaşmak mümkün hale gelmektedir. Ölçek geliştirme araştırması ve geliştirilmiş ölçekle detaylı bilgi elde etmeyi amaçlayan saha uygulama çalışmasında doğru bilgiye ulaşmanın yolu, mümkün olduğunca hata payı azaltılmış verilerin toplanmasından geçmektedir. Veri toplamak için gerekli olan araçlardan biri de ölçeklerdir. Sosyal bilimler alanında araştırmacılar, bireylerin belli olaylar karşısındaki kanaat, eğilim ve beklentilerini ölçmek ve karşılaştırmak amacıyla ölçeklerden yararlanırlar. Bunun için de araştırmacılar tarafından bir ölçek geliştirilebilir ya da var olan bir ölçek uyarlanabilir. Ölçek geliştirme, ölçülmesi düşünülen düşünce, tutum ve davranışları ortaya çıkaracak maddeleri geliştirme sürecidir ve geliştirilmesi, uyarlanması ve çalışır olması sürecinde dikkat edilmesi gereken birtakım temel aşamalar vardır. Zira bu aşamalar göz önünde bulundurulmadan hazırlanan bir ölçeğin geçerliği ve güvenirliği düşük olur. Bu odak noktasından yola çıkan çalışma, geçerli, güvenilir ve kullanılabilir bir ölçme aracının geliştirilme süreçlerini ayrıntılı olarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışma kapsamında bir ölçek geliştirilirken dikkat edilmesi gereken aşamalar, örneklem seçimi ve uygulamasının nasıl yürütüleceği, ölçek geliştirmede geçerlik ve güvenirlik sürecinin nasıl işlediği ele alınmaktadır. Çalışmanın, ölçek geliştirmede dikkat edilmesi gereken aşamalar hakkında bilgi vererek, nitelikli ve özgün ölçek geliştirme çalışmalarının artmasına katkı sağlayacağı, bu yönde çalışma yapacak araştırmacılara nitelikli bir rehber oluşturacağı ve yöntemsel bir yol haritası sunacağı düşünülmektedir.