YÜKSEKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN MADDE BAĞIMLILIĞI ALGILARININ METAFOR YOLUYLA BELİRLENMESİ

Abstract

Madde bağımlılığı, sağlığı zararlı şekillerde etkileyebilecek miktarda uyuşturucu veya madde kullanımıdır. Madde bağımlılığının fiziksel ve psikolojik kapsamının yanında bir süreci içermesi, soyut niteliğe de sahip olması bu kavramı anlamlandırmayı güçleştirmektedir. Bu araştırma, yüksekokul öğrencilerinin “madde bağımlılığı” kavramını ne şekilde algılayıp, nasıl betimlemeye çalıştıklarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Yozgat Bozok Üniversitesi Sorgun Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü 1. ve 2. sınıf; Şefaatli Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü ile Veteriner Bölümü 1. ve 2. sınıfta öğrenimine devam eden 130 yüksek okul öğrencisi oluşturmuştur. Nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik model kullanılarak tasarlanan araştırmada veri toplama aracı olarak yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonunda katılımcıların “madde bağımlılığı” kavramına ilişkin ürettikleri metaforik algılar incelendiğinde erkek öğrencilerin 73, kız öğrencilerin ise 57 olmak üzere toplam 130 adet metaforik algı ürettikleri tespit edilmiştir. Üretilen 130 metafordan benzer olanları ayıklandığında 80 adet farklı metaforik algının geliştirilmiş olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda katılımcıların en fazla ürettikleri metaforların çiçek, aşk ve ağaç olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerin “madde bağımlılığı” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforik temsilleri 9 farklı kategori altında incelenmiştir. Bütün kategorilerde her iki cinsiyet grubu tarafından metaforlar üretildiği ayrıca “Gıda Algısı Olarak Madde Bağımlılığı” ve “Materyal Algısı Olarak Madde Bağımlılığı” kategorilerinde kız öğrencilerin sayısal olarak daha üstün oldukları, diğer bütün kategorilerde ise sayısal anlamda üstünlüğün erkek öğrencilere ait olduğu belirlenmiştir.