Anadoluda Yetişen Dört Centaurea L. Türünün Antiaging ve Antidiyabet Etkilerinin Belirlenmesi

Abstract

Centaurea L., dünya çapında, özellikle Batı Asya ve Akdeniz bölgelerinde dağılım gösteren 600'den fazla türüyle Asteraceae familyasının dördüncü en büyük cinsi olup Türkiye'de 109'u endemik olmak üzere 179 türü bulunmaktadır. Bu çalışmada, Anadolu'dan dört Centaurea türünün antiaging ve antidiyabet etkilerini belirlemesi amaçlanmaktadır. Ayrıca Centaurea lycopifolia, C. balsamita, C. depressa, ve C. iberica türlerinin GC-MS ile bazı triterpen içerikleri belirlenmiştir. C. lycopifolia türünün aseton ekstresinde (4271.54 μg/g ekstre), C. balsamita türünün aseton ekstresinde (2872.28) ve metanol ekstresinde (3564.05) α-amirin tespit edilmiştir. Antiaging açısından elastaz ve kollajenaz yöntemlerinde C. lycopifolia aseton ekstresinin elastaz enzimine karşı iyi derecede (27.83±1.31, oleanolik asit:37.47±0.82) inhibe edici aktivite sergilemiştir. Antidiyabetik açısından değerlendirdiğimizde ise C. depressa türünün aseton ekstresinin 12.5, 50 ve 200 µg/mL farklı konsantrasyonlarda α-glukozidazı çok yüksek düzeyde (sırasıyla, % inhibisyon: 29.03±0.49, 45.87±1.06, 84.81±1.22, akarboz: 1.23±0.03, 28.51±0.44, 64.37±1.80) inhibisyon aktivitesi gösterdiği belirlenmiştir. C. depressa türünün metanol ekstresi ile C. iberica ve C. lycopifolia türlerinin aseton ekstreleriinin α-glukozidaz enzimini yüksek düzeyde inhibe ettiği belirlenmiştir. C. balsamita türünün metanol ekstresinin ise 800 µg/mL konsantrasyonda α-amilaz enzimine karşı yüksek düzeyde (65.43±1.40, akarboz: 67.18±1.73) inhibisyon aktivitesi gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak C. lycopifolia türünün antiaging potansiyeli nedeniyle kozmetik endüstrisinde, C. depressa, C. iberica, C. lycopifolia ve C. balsamita türlerinin antidiyabetik potansiyelleri nedeniyle farmasötik alanda kullanılabilmesi için daha detaylı çalışmalara konu olması gerektiği düşünülmektedir.