Hapax ἀνδρωδῶς (andrōdôs) w 1 Mch 6,31

Abstract

Pojawianie się tzw. hapax legomena w danej księdze biblijnej stanowi zawsze wielką zagadkę rodzącą pytanie o cel ich użycia przez autora natchnionego. Posiada to tym większe znaczenie, że autorzy biblijni prezentują własne style i sposoby wyrażania myśli, używając do tego mniej lub bardziej wyraźnych, sobie właściwych terminów i składni zdaniowych. Przysłówek ἀνδρωδῶς stawia podobne pytania o swe miejsce w Pierwszej Księdze Machabejskiej. Niniejszy artykuł próbuje znaleźć odpowiedź na możliwy cel jego zastosowania przez hagiografa. Dlatego należy rozpatrzyć następujące kwestie. Po pierwsze, czy teologia samej księgi wystarczy by wytłumaczyć miejsce przysłówka w tym tekście. Po drugie, czy trzeba sięgnąć w tym celu do innych ksiąg Septuaginty. Po trzecie, czy należy doprecyzować znaczenie semantyczne omawianego przysłówka przez odwołanie do tekstów starożytnej literatury greckiej, w których się pojawia. Jak się wydaje, właśnie w jego znaczeniu, odkrytym w toku analizy, należy poszukać odpowiedzi na pytanie o cel zapisu dokonanego przez hagiografa.