Stanowisko archeologiczne Tel Moẓa w Judzie. Charakterystyka kompleksu świątynnego z okresu Pierwszej Świątyni-Reference-Cited by-同舟云学术

Stanowisko archeologiczne Tel Moẓa w Judzie. Charakterystyka kompleksu świątynnego z okresu Pierwszej Świątyni

Published:2022-05-28 Issue:2 Volume:92 Page:5-34
ISSN:2720-1481
Container-title:Collectanea Theologica
language:
Short-container-title:ct

Author:

Ronowska Ewa^ORCID

Abstract

Artykuł przedstawia najnowsze ustalenia w kwestii interpretacji pozostałości kompleksu świątynnego w Tel Moẓa położonego zaledwie kilka kilometrów od starożytnej Jerozolimy. Ustalenia te zostały oparte przede wszystkim na analizie danych archeologicznych zebranych w trakcie prac wykopaliskowych w sezonach 1993, 2012 oraz 2021. Obiekt ten jest jedynym odkrytym do tej pory tak dużym kompleksem świątynnym (poza znacznie mniejszą świątynią w Arad) istniejącym w Judzie w epoce żelaza w okresie Pierwszej Świątyni. Jego odkrycie ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesu przemian praktyk kultowych oraz kształtowania się tradycji religijnych Izraela i Judy. Świątynia w Tel Moẓa zbudowana została według planu charakterystycznego dla tego typu obiektów wznoszonych na obszarze Lewantu, odpowiada także biblijnemu opisowi Świątyni Salomona. Początkowo zapewne były tutaj czczone jakieś bóstwa kananejskie, a w VIII w. przed Chr. mógł się tu pojawić także kult Jahwe. Miejsce to było użytkowane jeszcze w okresie perskim.

Publisher

Uniwersytet Kardynala Stefana Wyszynskiego

Subject

Religious studies

Reference49 articles.

1. Ben-Shlomo, D., „Philistine Cult and Religion According to Archaeological Evidence”, Religions 10/2 (2019) art. nr 74. DOI: https://doi.org/10.3390/rel10020074.

2. Bloch-Smith, E., „Maṣṣēbôt in the Israelite Cult: An Argument for Rendering Implicit Cultic Criteria Explicit”, Temple and Worship in Biblical Israel. Proceedings of the Oxford Old Testament Seminar (red. J. Day; London – New York, NY: T & T Clark 2007) 28–39.

3. Burkert, W., „Lescha-liškah. Sakrale Gastlichkeit zwischen Palästina und Griechenland”, Religionsgeschichtliche Beziehungen zwischen Kleinasien, Nordsyrien und dem Alten Testament: Internationale Symposion Hamburg, 17–21 Marz 1990 (red. B. Janowski – K. Koch – G. Wilhelm; Orbis Biblicus et Orientalis 129; Freiburg: Universitätsverlag – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1993) 19–38.

4. Childe, G.V., „The Urban Revolution”, The Town Planning Review 21/1 (1950) 3–17. DOI: http://www.jstor.org/stable/40102108?origin=JSTOR-pdf.

5. David, A., „Judahite Temple by Jerusalem May Have Housed Statue of Canaanite God”, Haaretz (Oct. 27, 2021), https://www.haaretz.com/archaeology/judahite-temple-by-jerusalem-may-have-housed-statue-of-canaanite-god-1.10330237?fbclid=IwAR0Ty00jGjitF66T_N5wx91S0bXuIXrI7WgIdTn_Kn0VEPuHUKsmHTOouDw.