Yapay Nesne Ontolojisinin İmkânı

Abstract

Belli bir amacı yerine getirmek için insan eliyle maddenin modifiye edilmesiyle bilinçli bir biçimde yapılmış nesneler olarak tanımlanan yapay nesneler, Aristoteles’in doğal olarak var olan ve zanaatle var olan ayrımında ikincisine denk düşmüş ve ontolojik açıdan Aristoteles tarafından eksik bulunmuştur. Modern dönemde ise yapay nesnelerin, özelllikle zihne bağımlı olmaları sebebiyle, ontolojimizden çıkarılması fikirleri öne sürülmüştür. Bununla beraber, yapay nesnelere yönelik etik sorunların artışı ve doğal-yapay ayrımının azalmaya başlaması ile yapay nesneleri tanımlama ve kategorizasyon problemleri de öne çıkmış, zihne bağımlılığın ontolojik bir eksiklik olarak görülüp görülemeyeceği tartışmaya açılmıştır. Bu çalışmada, yapay nesnelerin ontolojik statüsü hakkındaki farklı görüşler, Aristoteles’ten günümüze farklı bakış açılarını örneklendirecek şekilde serimlenecek, akabinde bu farklı görüşler arasındaki ortak terminolojilerin açıklamada ortaya çıkarmış olduğu zorluk, değişen fizik dünya görüşü üzerinden açıklandıktan sonra, daha kapsayıcı bir yapay nesne ontolojisinin, Aristoteles’in çok yönlü hareket ve sükûna içsel olarak sahip olup olmama ayrımı üzerinden yapay nesne – canlı farklılığına odaklanılarak ve bütünü önceleyecek şekilde geliştirilmesi teklif edilecektir.