Nietzsche'nin "Tanrı Öldü" Sözüne Arka Pencereden Bakmak: Sevgi Dolu Bir Tanrı Arayışı

Abstract

Öz (tr) Nietzsche düşünce tarihinin en ünlü sözlerinden biri olan "Tanrı öldü" sözünü ilkin Şen Bilim'de kullanır ve daha sonra ifadeyi yoğun bir biçimde Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde insanlığın içine düştüğü ahlaki ve kültürel durumu kodlamak için bir metafor olarak kullanır. "Tanrı öldü" sözü insanın içine düştüğü dekadans ahlakın nedeni ve aynı zamanda sonucu olan nihilizmin son merhalesini kodlayan bir metafordur. Metafordur, zira bir filozofun ateizmi benimsemek için Nietzsche'nin yaptığı gibi, Hristiyan teolojisinin bu kadar ayrıntılı bir tartışmasına ihtiyacı yoktur. Nietzsche'nin "Tanrı öldü" sözünün nispeten doğru bir yorumuna ulaşmak için onun yazım sanatına nasıl başvurduğuna dair bir ufkun okumaya eşlik etmesi gerekir. Lakin Nietzsche metinleri mecazlardan yalıtılmış, yalın, analitik bir dil olmanın ötesinde, yoğun bir metaforik ifadeler barındıran ve yer yer şiirimsi özellikler kazanan bir dille yazılmıştır. Öte yandan düşüncelerini tamamlanmış bir resim olarak da sunmaz, aksine metinlere parçalar halinde dağılmış ve tamamlanması gereken bir puzzle gibi sunar. Nietzsche'nin bu ifade tarzı iç/düşünce dünyasındaki kaotik kaynamanın bir dışa vurumu olarak da ele alınabilir. Bu anlamda filozofun eserleri, okuyucuya geniş bir yorum alanı açarak okuyucuyu adeta içine çeker. Nietzsche'yi günümüzde bu kadar yoğun ilgiye mazhar kılan şey yıkıcı düşünceleri olduğu kadar okuyucuya geniş yorum alanı açan bu ifade tarzıdır. Makalede bu varsayım doğrultusunda, Nietzsche'nin "Tanrı öldü" sözünün doğrudan anlamının ötesine işaret eden bir metafor olduğu ileri sürülecek ve ölen Tanrı'nın esasen Yahudi/Hristiyan, Pavlus'un ve rahiplerin hınç ve intikam Tanrısı olduğu düşüncesine bir temel aranacaktır. Bu minvalde Nietzsche'nin katolik bir ateist olmadığı, ateizmi bir maske olarak kullandığı vurgulanacak ve Nietzsche metinlerinde bu maskenin düştüğü anların izi sürülecektir.