BİR İNGİLİZ GEZİ REHBERİNDE TÜRK DİLİNİ ARAMAK

Abstract

Toplumsal iletişimin sağlanmasında en güçlü vasıta dildir. İnsanların gerek sözel gerekse yazılı olarak birbirleriyle irtibat kurmalarının temel aktörü olan dil bilgisinin, gündelik hayatın şekillenmesinde ciddi bir işlev üstlendiği bilinmektedir. Üstelik bu durum sadece aynı ülke topraklarını paylaşan insanlar için geçerli değildir. Nitekim dış dünya ile münasebete geçmenin en temel ihtiyaçlarından birisi de muhatap alınan ülkenin lisanı hakkında bilgi sahibi olmaktır. Günümüz dünyası için daha geçerli olan bu durumun, tarihsel bağlamda da hayli önem arz ettiği bilinmektedir. Tıpkı bugünkü gibi geçmiş dönemlerde de lisan bilgisi bilhassa da gezgin merakıyla farklı coğrafyalara yolculuk gerçekleştiren gezginlerin ziyaret ettikleri bölgelerde işlerini kolaylaştıracak vazgeçilemez unsurların başında yer almaktadır. Halkla doğrudan temas kuran, şahsi gayretleriyle işlerini yürütüp sorunlarını çözen bu kimselerin sadece kişisel ihtiyaçlarını daha rahat giderebilmek için değil aynı zamanda bilgi toplamak için de lisan bilmeleri gerekmektedir. Çünkü ziyaret ettikleri toprakların lisanı hakkında malumat sahibi olmak, onlara geniş imkânlar sunacaktır. Gezginler bu sayede misafir oldukları ülkenin dini ve siyasi yapısı, gelenek ve görenekleri, adet ve alışkanlıkları ile kültürel değerleri hakkında daha detaylı ve ilmi tahliller yapabilme fırsatını yakalayacaklardır. Bütün bu bilgiler ışığında, bu çalışmada, 19. yüzyılda İngiltere’de basılmış bir gezi rehberi doğrultusunda Türk dilinin sırları keşfedilmeye çalışılacaktır. Çalışmada ayrıca söz konusu gezi rehberinin ışığında Türkçedeki bazı temel kavramlar ile bu kavramların Batılıların zihninde uyandırdığı çağrışımlara yer verilecektir. Netice itibariyle bu çalışma, Batının Doğu dünyasının temel figürlerinden olan Osmanlı Devleti’ni belirli yönleriyle nasıl algıladığını ortaya koymak hedefiyle kaleme alınmıştır.