Türk Youtube Fenomenlerindeki Riskli Davranışların İncelenmesi, Video İçerik Analizi

Abstract

Amaç: İnternet kullanımında özellikle Youtube kullanımı, bugünün çocuklarının ve ergenlerinin en yaygın faaliyetlerinden biridir. Dünya pazarındaki etkileri nedeniyle YouTube fenomenlerinin videolarında farklı ticari ürünlere özendirme, madde kullanımı teşvik, beden algısına yönelik tutumlar ve siber zorbalık son dönemde dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı YouTube fenomenlerinin paylaştığı videoları incelemek ve riskli davranışlar açısından detaylı bir şekilde analiz etmektir. Yöntem: 2019 yılı Temmuz-Kasım ayları arasında gerçekleştirilmiş bu çalışmada Türkiye’deki en popüler ilk 15 YouTuberun video paylaşımları incelendi. Youtuberların isimleri ve hesapları gizlenerek her bir hesap rastgele numaralandırıldı ve fenomenler sahip oldukları abone sayısına göre sıralandı. Çalışmanın evreni videoları incelenen 15 youtuberların toplam 12.382 videosu olarak tespit edildi. Hesaplanan örneklem büyüklüğüne göre youtuberların toplam video sayılarına orantılı olarak en fazla izlenen 740 video (etki büyüklüğü=0.15; güç=0.90; α-0.05) incelendi. İncelenen tüm videolarda araştırmacılar tarafından belirlenmiş riskli davranışlar; kötü beslenme, küfür-argo kullanımı, fiziksel şiddet, sigara-alkol kullanımı, beden algılayışı ile ilgili olumsuz içerik, reklam ve ürün yerleştirme, okullara yönelik olumsuz içerik, ekran kullanımını öven içerik, ebeveynlerin fenomenliği övdüğü içerik ve siber zorbalık incelendi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 740 videoda toplamda 2208 olumsuz içerik saptanmıştır. En sık rastlanan olumsuz içerik %58.0’ı (430) fiziksel şiddet, %55.1’i (408) küfür/argo, % 47.8 ‘i (354) ürün yerleştirme, %30.2’si (224) siber zorbalık ve azalan oranlarla diğer olumsuz içeriklerden oluşmaktaydı. Toplam olumsuz içeriklerin fenomenlere göre dağılımı ise şu şekildedir. Olumsuz içeriklerin %24.1’i (541) Fenomen 12, %20.15’i (445) Fenomen 2, %12.55’i (277) Fenomen 5, %10.42’si (230) Fenomen 10 ve azalan oranlarla diğer fenomenlere ait idi. Sonuç: Bu çalışmanın sonucuna dayanarak çocuk ve genç nüfusta YouTube kullanımının bu kadar yoğun olduğu bir dönemde YouTubelar tarafından oluşturulan paylaşımların beden ve ruh sağlığı üzerine sakıncaları olabileceği düşünülmüştür. Video paylaşım sitelerinin ve yasa koyucuların bu alanda sınırlama ve denetimlerinin çok önemli olduğu, bununla birlikte başta ebeveynlerin ve toplumdaki tüm bireylerin hassasiyet göstermeleri, uygun yönlendirmeler ve denetimler yapmaları gerektiği kanaatine varıldı.