Sosyal Etik Bir Değerlendirme Olarak Cezai Sorumluluk ve Mevcut Hareket Teorileri Bakımından Ceza Hukukunda Yapay Zekânın Fail ve Sorumluluk Öznesi Olarak Değerlendirilmesi

Abstract

Yerine getirmek için oluşturuldukları görevleri dijital anlamda otonom bir şekilde üstlenen algoritmaların , meşhur adlarıyla yapay zekâ tıp, kimya, ulaşım sektörü, sosyal medya, finans, insan kaynakları ve benzeri gibi çok sayıda alanda yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandığı halihazırda bir gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Kullanıma başlandığı alanlarda insandan kaynaklı hataları olabildiğine azaltma, süreçleri optimal ve çok daha hızlı bir hale getirme hedefine hizmet etmek için geliştirilen, çok sayıda parametreyi barındıran, hesaplama süreçlerini ihtiva eden komplike algoritmalar aynı zamanda kendine özgü yeni bir risk potansiyeli teşkil etmektedirler. Nitekim yapay zekânın kullanımı insanların ölümü ile sonuçlanan kazalara sebebiyet vermiş ve bireylerin şeref ve saygınlığını sarsıcı nitelikte ifadelere muhatap olmasına yol açmıştır . Bu bağlamda cezai sorumluluk bakımından potansiyel sorunluluk süjeleri olarak kullanıcı, üretici ve programlayıcı gündeme gelmekte, fakat dijital anlamada otonomiye sahip yapay zekânın kendisi de cezai sorumluluğunun söz konusu olup olmayacağı bakımından tartışılmaktadır. Çalışma bu bakımdan insanın eylemleri ile gerçekleştirdiği cezaya değer haksızlıklardan sorumluluğunun tespiti için geliştirilmiş suç öğretisinde hali hazırda savunulan ceza hukuku bakımından yapılacak değerlendirmeye elverişli hareket kavramı tespitine ilişkin teoriler bakımından yapay zekanın fail olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusuna odaklanmaktadır. Bu doğrultuda suç öğretisine ilişkin kusur kavramına ve diğer kavramlara konuya ilişkin değerlendirmeleri açıklamak bakımından gerekli olduğu ölçüde değinilecektir.