RIGHT POSSESSION IN TURKISH – SWISS LAW

Abstract

Hak zilyetliği, TMK m. 973/II’de düzenlenmiştir. Hükmün lafzına göre, hak zilyetliği, taşınmaz üzerindeki irtifak haklarında ve taşınmaz yükünde söz konusu olur. Hak sahibi olumlu taşınmaz lehine irtifaklarda yüklü taşınmaz üzerinde TMK m. 973/I anlamında eşya zilyetliğine sahiptir. Buna karşılık olumsuz taşınmaz lehine irtifaklarda, hak sahibinin eşya üzerinde zilyetliği söz konusu değildir. Hak zilyetliğinin uygulama alanı, olumsuz irtifak hakları ve taşınmaz yükü ile sınırlıdır. Hak zilyetliği ancak hak sahibi kimsenin hakkını fiilen kullanması durumunda söz konusu olur. Olumsuz irtifaklarda kanun anlamında hakkın kullanılması özellikle yüklü taşınmaz malikinin hakka riayet etmek için belirli davranışlardan kaçınması veya irtifak hakkı sahibinin hakkını yüklü taşınmazın malikine karşı ileri sürmesi suretiyle gerçekleşir. Taşınmaz yükünde ise kararlaştırılan edimlerin taşınmaz maliki tarafından yerine getirilmesi ya da alacaklı tarafından bu edimlerin yerine getirilmesinin talep edilmesi esas alınmaktadır. Hak zilyetliğinin söz konusu olabilmesi için olumsuz irtifak haklarının veya taşınmaz yükünün tapu siciline tescili şart değildir. Zilyetliğe ilişkin hükümlerden hangilerinin hak zilyetliğine de uygulanabileceği düzenlenmemiştir. Bu nedenle hangi hükümlerin uygulanacağı her bir somut olay bakımından belirlenir.