ROMA HUKUKU PERSPEKTİFİNDEN XV. YÜZYIL POLONYA’SINDA SUÇ VE CEZA SİSTEMİ

Abstract

Roma Hukuku, Polonya’da Geç Orta Çağ döneminin suç ve ceza sistemi üzerinde önemli ölçüde etkili olmuştur. Dolayısıyla suçlar tıpkı Roma Hukuku’nda olduğu gibi iki kategoride ele alınmış; hırsızlık, dolandırıcılık ve cinayet ağır suçlar olarak kabul edilirken; küçük hırsızlıklar, ufak yaralamalar veya hakaretler daha hafif suçlar şeklinde değerlendirilmiştir. Suçlarla mücadele kapsamında ise suç işleyen kişileri yargılamak ve suçlulara uygun cezaları vermekle mahkemeler, genellikle de kraliyet mahkemeleri sorumlu kılınmıştır. Verilen cezaların insanlık dışı veya aşırı olmaması ilkesinin geçerli olduğu Polonya’da uygulanan para, hapis, sürgün ya da çeşitli fiziksel cezaların yanı sıra suçluların toplum hizmeti yapmaları veya malvarlıklarına el konulması da yaygın ceza şekilleri arasında yer almaktadır. Bununla birlikte, suçluların hakları da korunmuştur. Suçlulara masumiyet karinesine dayalı olarak savunma hakkı verilmiş ve mahkemelerde adil yargılama yapılması şart koşulmuştur. Roma Hukuku’nun etkisiyle gelişmiş olan Geç Orta Çağ Polonya suç ve ceza sistemi, adaletin sağlanması amacıyla düzenlenmiş olsa da, dönemin hem sosyal hem de siyasî koşullarının, ceza sistemi ve uygulamaları üzerinde etkili olduğunu belirtmek gerekmektedir. Ağırlıklı olarak yabancı kaynaklar kullanılarak hazırlanan bu çalışmamızda, Roma Hukuku açısından XV. yüzyıl Polonya Krallığı’nın suç ve ceza sistemi ele alınmıştır.