The Role of Urban Design Guides As A Tool In The Creation Of “Places”

Abstract

Yerler, fiziksel olduğu kadar sembolik, işlevsel, duygusal, davranışsal, kültürel ve sosyal nitelikleri içeren anlamlı mekânlardır. Kentsel mekânlar fiziksel anlamda pek çok bağlantıya sahip ve sınırlandırılmış bir boşluk olarak tanımlanırken, kültürel ve bölgesel içeriklerle donandığında yer halini almaktadır. Bu süreçte, yerlerin başarılı ve yaşanabilir olması, buna bağlı olarak insanların yere ait hissedebilmesi için kentsel mekânların temel nitelikleri taşıması gereklidir. Diğer yönden, hızlı kentleşme ve küreselleşme sürecine bağlı olarak kalitesiz yerlerin oluşması kentlerin yapısal kimliğini değiştirmektedir. Bu açıdan, kentsel tasarım ve planlama süreçlerinde, yerin öneminin ele alınması ve yerin niteliklerinin sürdürülebilmesi için kentsel tasarım rehberleri önemli sistematik araçlardır. Bu çalışmanın amacı, kentsel tasarım rehberlerinin yer ile ilişkisini, dünyada ve ülkemizde hazırlanan örnekler üzerinden tartışmak ve yer için hangi tasarım bileşenlerinin önemli olduğunu tespit etmektir. Çalışma kapsamında, öncelikle yer ve kentsel tasarım rehberi kavramları tanımlanmış, daha sonra kentsel tasarım rehberlerinin yaklaşım farklılıkları seçilen örnekler üzerinden irdelenmiştir. Sonuç olarak, her ülkenin farklı uygulama ve planlama politikalarına sahip olduğu ve yerlerin yaratılmasında, biçimsel çeşitlilik, erişilebilirlik, ekolojik sağlamlık, geçirgenlik, bağlam, kimlik, imaj, güvenlik, psikolojik konfor, deneyim, işlevsel çeşitlilik ve esneklik gibi tasarım bileşenlerinin ön plana çıktığı tespit edilmiştir.