Criticism of the Turkish translation of "The Spirit in the Bottle" from Grimm's Fairy Tales

Abstract

Bu araştırmanın amacı; modern Alman kültürünü ölümsüzleştirmek amacıyla Alman halk masallarını bir kitap altında toplayan Grimm kardeşlerin “Şişenin İçindeki Cin” isimli Masalının Türkçe çevirisini eleştirmektir. Bu eleştiride kullanılan eser Millî Eğitim Bakanlığının 100 klasik eserinde kullanılan masal çevirisiyle sınırlandırılmıştır. Metinler analizi boyutunda, yöntem olarak kullanışlılığıyla bilinen Doküman analizi tercih edilmiştir. Eleştiri kriterleri olarak Avrupa Ortak Başvuru Metni’nin (AOBM) son güncellemesi (2020) içinde yer alan “Aracılık” kavramı kapsamında bulunan yazılı metin çeviri basamakları kullanılmıştır. Bu kıstaslara göre: Erek dil de yapılmış olan çeviride deyimler, atasözleri ve Alman kültürüne özgü yapılar gibi kültürlerarası boyutta aracılık yapılmış olan ifadeler analiz edilmiştir. Hedef metinde tespit edilen kültürel yapılar arasında aracılık kriterlerini karşılamayan 9 örnek tespit edilmiştir. Ayrıca bu örneklerde; ana metindeki kültürel ifadelere hatalı aracılık yapılması dışında, hatalı duygu, düşünce ve anlam aktarımı gibi sorunlar da saptanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, AOBM içerisinde bulunan aracılık kriterlerinin ihlal edildiği dolayısıyla kültürlerarası aracılık faaliyetinin başarısız olduğu sonucuna ulaşılmıştır.