Manevi Danışmanlık ve Rehberlikte Kriz Danışmanlığı Yaklaşımları

Abstract

Bu makalenin amacı, krizin anlamına ve kriz ile mücadele yaklaşımlarına yönelik psikoloji ve manevi danışmanlık perspektifinden değerlendirmeler yapmaktır. Ayrıca manevi danışmanın alet çantasında olması gereken yöntem ve pratikler de incelenmiştir. Bu kapsamda ayrıca kriz terapilerinin klinik psikoloji ve manevi danışmanlık ve rehberlik literatürü açısından incelendiği bu makale, manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına kuramsal katkıda bulunmayı hedefleyen teorik bir çalışmadır. Manevi danışmanlık ve rehberlik psikolojik danışmanlıktan farklı olarak bireyin hastalık, sakatlık, yaşlılık ya da doğal afetler nedeniyle yaşadığı krizlerle mücadelede kaybedilen kontrol duygusunun yeniden kazandırılması için gerekli desteğin dini ve manevi referansları kullanarak gerçekleştirilmesidir. Benzer şekilde klinik psikoloji de insanın sağaltımı için çaba sarf eder. Ancak bu seküler modeller Tanrı’dan bağımsız olarak farklı kültür ve inançtaki insanların hayatı anlamlandırmaları aynı kabul edilerek bireyi anlamaya çalışmaktadır. Psikanalitik kuram olayları nesnelere bağlarken bilişsel terapiler içe dönerek davranışların öznesini yeniden keşfetmiştir. Yaşamın ilk yıllarında önemli kişilerle geçirilen yaşantılar sonucunda gelişen bu şemalar, stresli olaylarla karşılaşıldığında aktifleşir ve kestirme metot ve yollar sunarak tepkisini belirler. McIntosh ile din de bir bilişsel şema olarak kabul edilmiştir. Dinin en temel şeması her dinin ve bireyin kendine özgü Tanrı tasavvurunu tanımlayan Tanrı şemasıdır. Bu şemanın olumlu olmaması durumunda krizlerden Tanrı’yı sorumlu tutma, terk edildiğini düşünme ve Tanrı’nın ceza verici olarak algılanmasından dolayı suçluluk duygusu gibi negatif duygular tetiklenebilir. Makale boyunca manevi danışmanlıkta kriz danışmanlığı uygulamaları, Tanrı tasavvuru şema kavramı çerçevesinde oluşturulmaya çalışılmıştır. Nitekim din psikolojisi, kriz anında dini başa çıkma yöntemlerinden Tanrısal eylem düşüncesi teorisi ve bilişsel yönelim teorisinden güç alır. Bu doğrultuda Tanrı ile birey arasındaki bağlantı noktası olan Tanrı tasavvurunun kriz yaşantıları ile ilişkisi araştırılmıştır. Makalede son olarak; olumlu Tanrı tasavvuru şemasının bireyin yaşamsal krizleri anlamlandırmada ve kriz ile başa çıkmada temel unsur olduğu değerlendirilmiştir. Oluşturulmuş doğru Tanrı tasavvuru şeması ile birey başta krizle mücadele olmak üzere yaşamındaki pek çok olayın içinden geçebilecek kestirme bir yola sahip olduğu görülmektedir.