Yaşlı Manevi Danışmanlığında Psikoterapi Tekniği Olarak Manevi Anımsama Terapisi

Abstract

Yaşlı bireyler, Türkiye’de en hızlı büyüyen demografik gruplardan birini oluşturmakta ve bazı saha araştırma sonuçlarına göre tüm yaş grupları arasında en dindar grup olarak tanımlanmaktadır. Yaşlı bireylerin sağlıkla ilgili yaşamış oldukları sorunlar sadece fiziksel sağlıkla ilgili değil ruh sağlığıyla da ilgilidir. Bu çalışmada ele alınan manevi anımsama terapisi, yaşlı bireylere uygulanabilecek danışmanlık tekniklerinden biridir. Anımsama çalışması ilk olarak Robert Butler (1968) tarafından, akıl hastanelerinde yaşlı insanlarla çalışmaya dayanan “yaşamı gözden geçirme” yönteminin bulunmasıyla ortaya çıkmıştır. Manevi danışma ve rehberlikte anımsama terapisinin kullanılması, yaşlı bireylere yaşamın anlam ve amacını bulma konusunda yardımcı olurken aynı zamanda sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmenin bir yolu olarak da önerilmektedir. Maneviyatın anımsama terapisindeki sürece açıkça dâhil edilmesi, dindar yaşlı bireyler tarafından danışmanlık hizmetlerinden yararlanmayı kolaylaştırmanın bir yolu olarak değerlendirilmektedir. Bu makale, Türkiye’de yaşayan yaşlı bireylerde manevi anımsama terapisinin nasıl uygulanabileceğini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda makalede, maneviyatın yaşlılarda zihinsel ve fiziksel sağlık üzerine etkisi, yaşlılarda manevi danışmanlık ve rehberlik, bu danışmanlıkta kullanılan yöntem, teknikler ve etik, manevi anımsama terapisinin tanımı, tarihçesi, kapsamı ve anımsamanın manevi danışmanlık ve rehberliğe uyarlanması konuları ele alınmaktadır. Çalışmada, yaşlılara uygulanan manevi danışmanlık ve rehberlikte etik konusunda; danışan özerkliğine saygı, danışmanın danışanın manevi yönelimiyle ilgili yeterliliğe sahip olması ve mesleki yeterlilik sınırları içinde uygulama yapmak ilkelerine değinilmektedir. Ayrıca çalışmada danışanların, dinî öz değerlendirme yapabilmeleri için kullanılan nitel teknikler; manevi yaşam haritaları, manevi genogramlar, manevi eko-haritalar, manevi ekogramlar ve cümle tamamlama testlerine kısaca yer verilmiştir. Çalışmada, manevi anımsama terapisinin, pratik ve çözüm odaklı bir terapi süreci olması nedeniyle ülkemizdeki yaşlı bireyler için uygun görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, Uluslararası alanyazında manevi anımsama terapisinin güçlü ve etkili bir terapi modeli olduğu kanıtlanmış olsa da Türkiye’de bu yöntemin etkililiğe dair herhangi bir çalışmaya rastlanamamıştır. Bu terapi tekniğinin yaşlı bireylerle çalışan manevi danışmanlar ve psikoterapistler tarafından kullanılmasının faydalı olacağına inanılmakta ve ülkemizde de etkililiğini sınayan çalışmaların artması gerektiği düşünülmektedir.