Maneviyat ve Ruh Sağlığı: Maneviyat ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Maneviyat ve psikolojik iyi oluş ilişkisi koruyucu sağlık araştır-malarında önemli konulardan birisidir. Maneviyatın, alanyazın incelendiğinde farklı şekillerde tanımlandığı görülmektedir. Ya-pılan tanımlarda amaç, anlam arayışı, kutsalla olan bağ, aşkın olana yönelme ortak öğeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülke-mizde maneviyat konusunda yapılan çalışmalar Batı’daki kadar çok olmasa da son yıllarda gözle görülen bir artış söz konusu-dur. Psikolojik iyi oluşa baktığımızda kavramdan ilk bahseden Bradburn’dür ancak psikolojik iyi oluşu terim olarak kapsamlı bir şekilde ele alan kişi ise Ryff olmuştur. Ryff, psikolojik iyi oluşu öznel iyi oluştan kapsamlı ve birçok boyutu içine alacak şekilde tanımlamaktadır. Psikolojik iyi oluşu etkileyen birçok un-sur bulunmaktadır ve maneviyat da bunlardan biridir. İki kavram yapılan çalışmalarda farklı değişkenlerle ele alınmıştır. Psikolojik iyi oluş ve maneviyat ilişkisi ve maneviyatın iyi oluşa etkisinin incelendiği araştırmalar özellikle son yıllarda popüler hâle gel-miştir. Farklı örneklem grupları ile yapılan araştırmalarda mane-viyatın psikolojik sağlık üzerinde olumlu etkisinin olduğu sonu-cuna ulaşılmıştır. Bu çalışmada maneviyat ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmamızın ana problemi “Maneviyat ile psikolojik iyi oluş arasında bir ilişki var mıdır ve bir ilişki varsa bu ilişkinin yönü nedir?” şeklindedir. Buna paralel değişkenlerimizle bağlantılı olarak alt problemler oluşturulmuştur. Araştırmaya Türkiye’deki üniversitelerde farklı bölümlerde (psikoloji, din bilimleri, sayısal, sözel ve yetenek pu-anı ile öğrenci alan bölümler) hazırlık, 1. sınıf ve 4. sınıfta eğitim gören 525 öğrenci (385 kız, 140 erkek) katılmıştır. Katılımcılara Psikolojik İyi Oluş ve Maneviyat Ölçeği uygulanmış ve sonra-sında ilişkisel tarama modeli uygulanarak öğrencilerin maneviyat ve psikolojik iyi oluşları belirli değişkenler açısından incelenmiş-tir. Araştırmanın sonucunda maneviyat ile psikolojik iyi oluş ara-sında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer de-ğişkenlerimizden cinsiyet, anne-baba beraberlik durumu, mezun olunan lise türü, eğitim görülen bölüm ile döneme göre mane-viyat puanlarında anlamlı bir farklılaşma olduğu sonucuna ula-şılmıştır. Kadınların, anne-babası birlikte yaşayan kişilerin, imam-hatip lisesi mezunlarının, ilahiyat bölümündeki öğrenciler ile 1.sınıf öğrencilerinin maneviyat puanları daha yüksek bulun-muştur.