Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği’nin Türkçe Uyarlamasının Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada “Food Craving Acceptance and Action Questionnaire (FAAQ)”ın Türkçe uyarlaması “Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ)”nin geçerlilik ve güvenilirliğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik araştırma tasarımı kullanılan çalışma, 2021-2022 akademik yılında Üsküdar Üniversitesi’nde 385 katılımcıyla yürütülmüştür. Google Formlar’da yapılandırılmış bir anket aracılığıyla Bilgi Formu, Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ) ve Yeme Arzusu Ölçeği Kısa Formu (FCQT-R) uygulanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede iç tutarlılık katsayısı, faktör analizleri ve korelasyonları IBM SPSS26® yazılımı ile yapılmıştır. Bulgular: YAKDÖ’nün 79 kişi ile yürütülen pilot çalışmasında, Cronbach’s Alpha değeri 0,807 bulunarak, ölçeğin yüksek güvenilirlikte olduğu ve ölçekten madde çıkartılmadan, geçerlilik analizine uygun olduğu belirlenmiştir. Asıl çalışmanın 150 örneklemiyle gerçekleştirilen Açımlayıcı Faktör Analizi’nde, Kaiser-Mayer-Olkin değeri 0,903 ile örneklem hacminin çok iyi düzeyde yeterli olduğu ve Bartlett Küresellik Testi ile χ2=972,116 ve p=0,000 düzeyinde istatistiki açıdan anlamlılık olduğu bulunmuştur. Faktör yükleri >0,20 ve öz değerleri >1 olan ve toplam varyansın %69,078’ini açıklayan iki faktörlü bir yapı saptanmıştır. Asıl çalışmanın diğer 235 örneklemiyle gerçekleştirilen Doğrulayıcı Faktör Analizi’nde 10 maddelik versiyonun uyum iyiliği indeksleri RMSEA=0,048; CFI=0,969; GFI=0,978; NFI=0,951; SRMR=0,088; AGFI=0,964; χ2/df=1,904 olarak yeterli uyum gösterdiği saptanmıştır. İç tutarlılık analizinde Cronbach’s Alpha katsayısı 0,924 olarak bulunmuştur. Sonuç: Bireylerin yeme isteklerini ve besin kabullerini değerlendirmeyi amaçlayan Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ)’nin Türkçe uyarlaması geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracıdır.