Toplumsal Arkeoloji ve Yeni Müzebilim Perspektifinden Eser Çözümlemeleri

Abstract

21. yüzyıl, arkeoloji ve müzebilim alanlarında hızlı dönüşüm ve gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Toplum Arkeolojisi (Public Archaeology) ve yeni müzebilim kavramları, insan odaklı bakış açıları itibariyle irdelendiklerinde benzer anlamlar ifade etmektedirler. Toplumsal arkeoloji ve yeni müzebilim, halka daha yakın olma gereksinimi ve toplumsal katılım perspektifi ile interdisipliner bir düzlemde hareket ederler. Arkeolojideki bilimsel gelişmeleri, toplumla iletişim kurabilme yeteneği ve çabaları ölçüsünde, bireylerin aktif katılımı çerçevesinde müze platformunda buluşturarak tasarlamak, toplumsal arkeolojinin çağdaş müzebilimle olan dava birlikteliğidir. Statik geleneksel müzecilikte, arkeolojik eserler, kısa etiket bilgileri ile boy göstermekteydiler. Ancak günümüzde müzelerin öğretebilme çabaları ile beraber yeni sergi ve koleksiyon kurgulamaları, küratöryel başarılar, pazarlama ve iletişim politikaları doğrultusunda toplumun her kesiminden insana ulaşabilmek amaçlanmaktadır. Ayrıca müze ziyaretçilerinin katılımcı veya kullanıcı gibi tasavvur edildikleri, etkinliklerde rol alarak eğlenerek deneyimlemelerde bulunabildiği yeni bir döneme geçilmektedir. Bu atraksiyonlar toplumsal arkeolojinin ilkelerini gerçekleştirebileceği çağdaş müze mekânlarının önemini ortaya koymaktadır. Müzelerde eğitim programları vasıtasıyla arkeolojik eser çözümleme uygulama pratikleri, bireylerin estetik hassasiyetinin ve arkeoloji bilimine olan ilgilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Çalışmada tarama modelinde doküman analizi ile veri elde etme yöntemi kullanılmıştır. Edinilen bulgulara göre, toplumsal arkeoloji perspektifinden, müze eğitim programları ile eser çözümlemede izlenecek stratejilerin müzelerde her yaş grubundan bireye anlamlı ve kalıcı bilgilenmelerle sonuçlanacağı, düşünülmektedir.