FOUNDING THE ETHICAL BASIS OF TÜRKİYE-NATO RELATIONS

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’nin karşılaştığı askeri güvenlik tehditlerini NATO ilişkileri çerçevesinde ele alıp, ahlaki boyutta tartışmayı amaçlamaktadır. Tartışmanın ahlaki zeminini, egemen devletlerin ortak çıkarlar ve değerler etrafında bir araya gelerek toplum/topluluk oluşturabildiklerini iddia eden Uluslararası Toplum (İngiliz Okulu) kuramının çoğulcu etik yaklaşımı teşkil etmektedir. Ortak çıkar ve değerlerin devletler arası ilişkilere bir çeşit düzen ve istikrar getirdiğini savunan bu yaklaşım, devletlerin bir arada var olmasını, eşit egemenlik ve bağımsızlık haklarının karşılıklı tanınmasına bağlamaktadır. “Tanıma” olarak adlandırılan bu norm, burada hukuken tanıma şeklinde değil; pratik boyutunda egemenlik haklarına ve bağımsızlığa saygının gereklerini yerine getirme olarak alınmıştır. Her bir devletin çıkarına olan tanıma normuna bağlılık, barışçıl bir uluslararası ahlaki düzenin anahtarı görülmektedir. Makalede NATO, savunma ve güvenlik amacına/işlevine yönelik daha dar anlamda çoğulcu bir toplum/topluluk olarak; Türkiye’nin askeri güvenlik sorunları ise, ilişkileri belirleyen güçlü bir faktör olarak olarak ele alınmaktadır. Bu doğrultuda, Türkiye’nin askeri güvenlik sorunlarının yol açtığı önde gelen bazı NATO müttefikleriyle olan gergin ilişkilerde çoğulcu etiğin tanıma normunun yeri sorgulanmakta ve belli başlı NATO üyelerinin, Türkiye’ye askeri güvenlik tehdidi teşkil eden bir takım sorunlara yaklaşımlarında tanıma normuna aykırı tutum ve davranışlarda bulundukları öne sürülmektedir. Ayrıca çalışmada, NATO-Türkiye arasındaki ilişkilerin ahlaki zeminin üyelerin tanıma normuna riayetiyle mümkün olabileceği savunulmaktadır.