Kanserli Çocukta Malnütrisyon Gelişmesinde Rol Oynayan Faktörler

Abstract

Çocukluk çağı kanserleri, doğum ile 19 yaş arasında ortaya çıkan, anormal hücrelerin kontrolsüz bölünmesiyle karakterize, oluştuğu dokuyla sınırla kalmayıp vücudun farklı bölgelerine de yayılabilen ve çok ciddi zararlarla birlikte tedavi edilemediğinde ölüme sebebiyet veren bir hastalık grubudur. Kanserli çocuklar, erken tanı ve uygun tedavi yöntemleriyle iyileştirilebilmektedir. Ayrıca hastaya uygulanan kemoterapi, radyoterapi ve/veya cerrahi tedavi çeşitli vücut sistemlerini etkileyen fiziksel, psikososyal ve nörobilişsel sorunlara ve semptomlara sebebiyet verebilmektedir. Hastalığın seyri boyunca değişen metabolik etkiler, enerji gereksiniminin değişmesi, tümörün yerine ve boyutuna ve hastanın duygu durumuna bağlı değişen psikolojik süreçleri de başta hastanın beslenme durumu olmak üzere birçok fizyolojik ve psikolojik süreci olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Tüm bu faktörler sebebiyle kanserli çocuklarda ishal, mukozit, bulantı, kusma, yutma güçlüğü, tat ve koku bozuklukları, reflü, bağırsak tıkanıklıkları, kanamalar, malabsorpsiyonlar, hipermetabolizma, katabolik sürecin artışı, anoreksi ve/veya kaşeksi gibi uzun vadede malnütrisyona sebebiyet verecek sağlık problemlerinin yaşanması kaçınılmaz olmaktadır. Kanserin tedavisinde beslenmenin önemi çok büyüktür. Geç teşhis veya düzeltilemeyen bu sağlık problemlerinden kaynaklı yeterli besin alınamaması, alınması gerekenden çok fazla veya dengesiz oranlarda besin alınması hastada ciddi oranda malnütrisyona sebebiyet verebilmektedir. Bunun için hastanın tanıdan itibaren hastalık ve beslenme takibi büyük önem arz etmektedir. Kılavuzlar ışığında, ekip çalışması ile uygun tedavi protokolünün uygulanması kanserli çocuklarda yaşam kalitesini artırıp, iyileşme sağlanması açısından çok önemlidir. Derleme olarak hazırlanan bu makale için literatür taraması; Google Akademik, Pubmed ve Science Direct veri tabanları kullanılarak yapılan çalışmalar taranmıştır. İnsan çalışmaları; meta-analizler, kohort çalışmaları, retrospektif çalışmalar da dahil olmak üzere birçok türde farklı kaynaktan kanserli çocuklarda malnütrisyona sebep olan etmenler ve bu etmenlerin genel etkilerinin araştırılması amaçlanmış olup konuya ilişkin yapılan çalışmalarda genel kabul görmüş makaleler derlemeye dahil edilmiştir.