Platon’un Devlet Kitabı Üzerinden Antik Yunan’da Oikos ve Kadınlar Hakkında Bir Tartışma

Abstract

Antik Yunan düşünürü olan Platon’un ideal bir devlet düzenini anlattığı ve ilk ütopyalardan biri sayılan Politeia/Devlet adlı kitap, Platon’un kadınlara ilişkin düşünceleri nedeniyle halen güncel bir tartışma konusudur. Bazı çağdaş yorumcular Platon’un düşüncelerini ve Devlet kitabını proto-feminist, bazıları ise anti-feminist bulmaktadır. Bu çalışma Devlet kitabında ortaya koyulan ve kadınlar için eşitlikçi görünen ideal düzenin asıl amacının, sınıflı toplumun devamını sağlayacak bir adalet anlayışı yaratmak olduğunu gösterir. Platon tarafından kitapta ortaya atılan adalet kavramı insan doğası, ruh ve akıl gibi kategorilerle ele alınacak; antik dönemin kendine özgü cinsiyet bilgisi de bu kategorilerle açıklanacaktır. Platon felsefesinde ruhun bedene önceliği, üretim ve yeniden üretimi gerçekleştiren beden dünyasının doğal mekânı olan “oikos”un kamusal alanla eş-uzamlı olmayan aşağı konumunu garanti altına alır. Metinde amaç dönemin “oikos” (ev yaşamına) ve kadınların konumlarına ilişkin bugün eşitlikçi olduğu ileri sürülen ideal düzenin, antikiteye ilişkin tarihsel özgünlüğünü Platon’un Devlet kitabı aracılığı ile ortaya koymaktır.