TEVFİK FİKRET ŞİİRİNDE AYDINLANMANIN VOKABÜLERİ

Abstract

Türk edebiyatında, Tanzimat dönemiyle birlikte Batılılaşma, modernleşme ve Aydınlanmanın açık etkileri görülmeye başlar. Aralarında yazar ve şairlerin de bulunduğu aydınların bir kısmı Batılı değerleri ve modernleşme biçimini temel ilke olarak benimserler. Bu ilkeleri de metinlerinde bir konu olarak işlerler. Bunlardan biri olan Tevfik Fikret, bir şair olmanın yanında bir aydın olarak tanınmıştır. Modern Türkiye’de Batıcılığı ve modernleşmeyi savunanların sıklıkla referansta bulundukları bir şair olan Fikret, özellikle son dönem şiirlerinde aydınlanma düşüncesini benimseyen bir tutum sergilemiştir. Bu makalede Tevfik Fikret’in şiirlerinde görülen Aydınlanma düşüncesi üzerinde durulmuştur. Onun son dönem şiirlerinde Aydınlanmanın temel ilkelerini benimseyen ve anlatan bir tutum içerisinde olduğu ileri sürülmüştür. Aydınlanmanın temel unsurları ve ilkeleri olan akla ve bilime inanma, ilerleme fikri, hümanizm, evrensellik, özgürlük, vicdan ve sekülerlik gibi kavramların Fikret’in şiirinde nasıl göründüğü ortaya konulmuştur. Şairin geleceği esas alarak gençlere hitap ettiğine; yine bu bağlamda tarihi, dini ve geleneği ne şekilde eleştirdiğine değinilmiştir. Böylece Aydınlanma ve modernleşmenin Türk edebiyatındaki önemli bir şairin metinlerine yansımaları ortaya konulmuştur.