KIRŞEHİR HALK İNANÇLARINDA VE HEKİMLİĞİNDE ANNE SÜTÜ

Abstract

Anne sütü, yeni doğanın 0-2 yaş dönemine kadar ihtiyaç duyduğu protein, yağ, mineral ve vitaminleri içeren en uygun besin kaynağıdır. Bu nedenle bebeklerin sağlıklı gelişiminde anne sütü hayati önem arz etmektedir. Anne sütünün bu önemi, Türk sözlü kültürünün hemen her alanında kendisini göstermektedir. Bu bağlamda Türk halk inançlarında ve hekimliğinde anne sütü etrafında teşekkül etmiş pek çok pratik bulunmaktadır. Bu çalışmada Kırşehir halk inançlarında ve hekimliğinde anne sütünün yeri ve önemi açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda ilk olarak anne sütünün içeriğine, özelliklerine ve tarihsel süreç içindeki yeri ve önemine değinilmiştir. Ardından alan araştırması yöntemiyle sahada derleme çalışması yapılarak derlenen veriler yazıya aktarılmıştır. Elde edilen veriler tasnif ve analiz edildikten sonra anne sütüne dair inanış ve uygulamaların altındaki etmenler, alandan verilen örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Anne sütü etrafındaki pratiklerin saptanan mitolojik çözümlemelerine gidilmiştir. Çalışmanın sonucunda anne sütünün doğacak bebeklerin cinsiyetlerini belirleme, zihinsel ve fiziki gelişimlerini sağlama, bebekler ve yetişkinlerde belirli hastalıkları tedavi etme, sesi, cildi ve vücudu güzelleştirme gibi işlevlerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Kırşehir sözlü kültüründe anne sütüne bağlı olarak geliştirilen umsuluk, çiğirt, ağan, ağız, firiz, alağaz, boğazçıl gibi kelimelerin türetildiği saptanmıştır. Teknoloji ve şehirleşmeyle bireylerin beklentileri ve yaşam şartları değişmiş bu da anne sütü etrafında teşekkül eden pratiklere yansımıştır.