Akademik Kütüphane Konsorsiyumları ile İlgili Yayınlara Yönelik Sistematik Bir Literatür Değerlendirmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada akademik kütüphane konsorsiyumları ile ilgili yazılmış bilimsel makalelerin bibliyografik olarak incelenerek kütüphanecilik disiplini alanında bir sentez yapılması amaçlanmıştır. Akademik kütüphane konsorsiyumu kavramıyla ilgili Web of Science veri tabanında bulunan bilimsel makaleler derlenerek, bu konuda çalışmalarda üzerinde durulan kavramlara odaklanılarak; Dünyadaki ve Türkiye’deki eğilim belirlenmeye çalışılmıştır. Yöntem: Çalışmada 2019 ile (Ekim) 2023 yılları arasında Web of Science veri tabanında yayımlanmış araştırmalardan elde edilen veriler PRISMA 2020 bildirgesi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Verilerin kategorize edilmesinde ve kodlanmasında bu çalışmanın yazarları tarafından ortak geliştirilen “Veri Toplama Formu” kullanılmıştır. Veriler MAXQDA 2020 programı ile analiz edilmiştir. Bulgular: Web of Science veri tabanında yapılan arama sonucu 418 çalışma tespit edilmiş, bu çalışmalardan sadece 33’ü sistematik derleme için uygun bulunmuştur. Çalışmaların çoğunun Amerika Birleşik Devletleri ve gelişmekte olan Afrika ülkelerinde yapıldığı, Türkiye adresli ise bir çalışmanın olduğu tespit edilmiştir. Akademik kütüphane konsorsiyumu konusunda yapılan çalışmalarda, elektronik kaynak paylaşım modelleri, kütüphaneler arası ödünç verme hizmetleri, iş birlikçi koleksiyon geliştirme, elektronik kaynak kullanım istatistiği standartları, maliyet paylaşım modelleri, kütüphane konsorsiyumlarının yeni rolleri gibi konular üzerinde durulmuştur. Sonuç: Yapılan çalışmaların çoğunda akademik kütüphane konsorsiyumlarının geliştirdiği hizmetler ve kütüphanelerin yayıncılarla yaptıkları iş birlikleri üzerinde durulmuştur. Türkiye’de akademik kütüphane konsorsiyumu araştırmalarının eksik olduğu gözlemlenmiştir. Özgünlük: Türkiye’de akademik kütüphane konsorsiyumu konusunda uluslararası literatürü değerlendirmeye yönelik yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca çalışmanın gelecekteki araştırmalar için olası alanları belirleyerek, araştırmacılara fikir vermesi yönünden önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.