TÜKETİM KÜLTÜRÜ PERSPEKTİFİNDEN YOUTUBE KİDS'İN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada, çocuklara özel, güvenli ve eğitici bir ortam sunduğu iddiası ile geliştirilen çocuk izleme platformu olan YouTube Kids uygulamasında yayımlanan video içerikleri araştırma konusu olarak ele alınmıştır. Çalışmada, tüketim söylemiyle birlikte YouTube Kids uygulamasında yayımlanan video içeriklerinde, okul öncesi (0-6 yaş) çocukların ruhsal gelişimini etkileyebilecek şiddet/saldırganlık, cinsellik ve korku gibi zararlı içeriklerin ve çocukları tüketim kültürüne teşvik eden içeriklerin olup olmadığını araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, YouTube Kids uygulamasında yayımlanan ‘‘Maşa ile Koca Ayı’’, ‘‘İtfaiyeci Sam’’, ‘‘Küçük Otobüs Tayo’’, ‘‘Niloya’’, ‘‘Kukili’’, ‘‘Pijamaskeliler’’, ‘‘Konuşan Tom ve Arkadaşları’’, ‘‘Cailou’’, ‘‘Blippi Türkçe’’, ‘‘Küçük Kamyon Leo’’, ‘‘Oyuncak Oynuyorum’’, ‘‘Ben 10’’, ‘‘Polly Pocket’’, ‘‘Adisebaba Masalları’’, ‘‘Sesegel Çocuk’’, ‘‘Mucize Uğur Böceği ile Kara Kedi’’ olmak üzere toplam 16 kanal nitel içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Kanalların, 01.09.2022- 30.12.2022 tarihleri arasında yayınlanan en popüler olmak üzere toplam 38 bölümü amaçlı örneklem ile seçilmiş ve MAXQDA Pro Analytics 2022 veri analizi programında analiz edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, YouTube Kids uygulamasının YouTube platformuna kıyasla okul öncesi çocuklar için daha güvenli olduğu ancak ebeveynlerin kontrolü olmadığında çocukların, YouTube Kids uygulamasında da yaşlarına uygun olmayan şiddet, korku içeriklerine ve tüketime teşvik eden içeriklere maruz kalabilecekleri tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında, YouTube Kids uygulamasının tamamen çocuklar için güvenli bir çocuk izleme uygulaması olmadığı gözlemlenmiştir.