Endüstriyel amaçlı kullanılan bazı boyar maddelerin mutajenik etkilerinin Drosophila kanat benek testi ile in vitro olarak belirlenmesi

Abstract

Sentetik boyar maddeler tekstil, kozmetik, gıda, mobilya, ilaç ve otomotiv endüstrisi gibi yaygın kullanım alanları nedeniyle ticari öneme sahip endüstriyel ürünlerdir. Birçok ülkede kullanılan bu boyaların yaklaşık 10.000 çeşidi bulunmaktadır. Yıllık 700.000 ton üretim hacmine sahip olan boyar maddeler, tüm endüstriyel atık miktarının önemli bir kısmını (1/5) oluşturmaktadırlar. Tekstil endüstrisine ait deşarjların tarım alanlarına ve su kaynaklarına karışması toprak gözeneklerinin tıkanıp verimin düşmesine, içme ve sulama suyunun insan tüketimi için elverişsiz hale gelmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada üç farklı tekstil boyasının (Süperfix Black NNX (SBNNX), Syanacryl Black XFDL (SBXFDL) ve Reaktive Blue 19 (RB19) mutajenik ve rekombinojenik etkileri in vivo olarak Drosophila kanat benek testi ile belirlenmiştir.Bu amaçla distile su negatif ve EMS pozitif kontrol grupları hazırlanmıştır. Ayrıca uygulama grupları için de farklı dozlarda her üç tekstil boyası (150, 300 ve 450 ppm) kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre, tüm tekstil boyaları hem mutajenik hem de rekombinojenik etkili bulunmuştur. Uygulama gruplarına ait veriler, distile su kontrol grubu ile karşılaştırıldığında aralarındaki fark istatistiki olarak anlamlıdır (p SBXFDL > RB19 olarak belirlenmiştir.