Abstract
Çalışmanın amacı farelerde deneysel olarak oluşturulan tip 2 diyabetes mellitus (T2DM)’de sesamin, saponin, sesamin+saponin, tahin, çöven ektsraktı ve tahin+çöven ektsraktı uygulamalarının aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT), kan üre nitrojen (BUN) ve kreatinin düzeylerine etkisini belirlemektir. Araştırmada 48 adet Swiss albino erkek fare kullanıldı. Sekiz adet fare sağlıklı kontrol (SK) grubu için ayrıldıktan sonra diğer hayvanlarda yüksek yağlı besleme ve streptozotosin (STZ) uygulaması yapılarak T2DM oluşturuldu. T2DM oluşturulan 42 adet fare 7 gruba ayrılarak diyabet kontrol (DK), sesamin (D+SS), saponin (D+SP), sesamin+saponin (D+SS+SP), tahin (D+T), çöven ekstraktı (D+Ç) ve tahin+çöven ekstraktı (D+T+Ç) 2 hafta süresince uygulandı. Deney süresi sonunda anestezi altında kanları alınarak serum örnekleri toplanan fareler ötenazi edildi. Serum AST, ALT, BUN ve kreatinin düzeyleri otoanalizörde ölçüldü. AST düzeyi D+SP grubunda yüksek (p<0.05), D+SP, D+T ve DK gruplarında ise birbiri ile benzer bulundu (p>0.05). SK grubu AST düzeyi ise DK, D+SP, D+SS+SP ve D+T gruplarından düşük belirlendi (p<0.05). DK ile D+SP grupları ALT düzeyleri birbiri ile benzer bulunurken (p>0.05), diğer araştırma gruplarından farklı tespit edildi (p<0.05). SK ile DK grupları BUN değerleri birbirleri ile benzer bulunurken (p>0.05), iki grubun BUN değerlerinin diğer gruplardan farklı olduğu belirlendi (p<0.05). SK, DK, D+SP ve D+T gruplarının kreatinin düzeyleri birbirleri ile benzer (p>0.05) olarak tespit edilirken, diğer gruplardan farklı olduğu gözlendi (p<0.05). Sonuç olarak uygulanan maddelerin T2DM’de karaciğer ve böbrek fonksiyonu üzerine olumlu etkileri olabileceği ifade edilebilir.