Last Fifty Years of Turkish Tourism (1973-2022): Evaluation of Foreign Tourist Demand in the Context of Policies, Strategies and Crises

Abstract

Toplumsal ve ekonomik olaylar, siyasal krizler, savaşlar-çatışmalar, doğal afetler ve salgın hastalıklar gibi dışsal şoklara karşı kırılgan dinamiklere sahip olan Türkiye turizminin gelişimi 1980’li yıllardan itibaren ivme kazanmıştır. Yürürlüğe konulan ulusal politika ve stratejilerin etkisiyle Türkiye turizmi, planlı dönemle birlikte sistematik olarak ele alınmaya başlanmıştır. Türkiye turizminin gelişimini anlamak için Türkiye’ye yönelik uluslararası turizm hareketlerinin zamansal ve alansal dinamiklerinin analiz edilmesi önem arz etmektedir. Çalışmada 1973-2022 yılları arasında Türkiye’ye yönelik uluslararası turizm hareketleri kapsamında gelen yabancı turistlerin çeşitli değişkenlere göre değişimlerinin zamansal ve mekânsal boyutlarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Sözü edilen değişkenler; yabancı turistlerin yıllara, aylara ve taşıt araçlarına göre değişimi; giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı bulunduğu illere ve geldikleri ülkelere göre dağılışı/değişimi olarak sıralanmaktadır. Çalışmada çeşitli veri kaynaklarından elde edilen ikincil veriler ele alınmış; konuya ilişkin tablo, grafik ve haritalar hazırlanarak değerlendirilmiştir. Türkiye’ye yönelik uluslararası turizm hareketlerinin 1980’li yıllardan itibaren ivme kazandığı görülürken küresel, bölgesel ve ulusal ölçekte meydana gelen olaylar, yabancı turist talebinde dönemsel değişmelere neden olmuştur. 1990’lı yıllardan sonra Türkiye turizmini yıl geneline ve Anadolu’ya yayma, pazarı çeşitlendirme ve alternatif turizm türlerini geliştirme politikalarının yürürlüğe konulmasına rağmen turizmin mevsimselliği ve kıyılarda yoğunlaşması sorunu aşılamamıştır. Nitekim yabancı turistlerin geldikleri ülkelerde Avrupa pazarının hakimiyeti devam etmiş, Güneydoğu Asya gibi potansiyel pazarlara ulaşılamamıştır.