Viyola çalgısında farklı akortlama sistemi olarak Scordatura’nın incelenmesi

Abstract

Akort sistemi, çalgı formlarının gelişiminin nihai noktaya ulaşmasına kadar ki sürede, çalışta rahatlıklar sağlamak ve eserlerin tonuna uyumlu şekilde icra gerçekleştirmek amacıyla sürekli olarak değişiklik göstermiştir. Bu evrim süreci, scordatura’nın ortaya çıkmasında da dolaylı bir etkiye neden olmuştur. Scordatura kullanımının viyola çalgısı özelinde ele alınması, bu alandaki araştırmaların gelişimine katkı sunacaktır. Araştırma, scordatura yazılmış viyola eserleri hakkında detaylı bir inceleme ile alana katkı sağlaması hedefiyle oluşturulmuştur. Viyola çalgısı özelinde scordatura eserleri tek bir kaynak altında ele alması literatür için büyük önem taşımaktadır. Araştırmada, viyola için scordatura yazılan bir eserin hangi akortlama ile ne şekilde icra edileceği, incelemek için seçilmiş eserlerin hangi nedenler dâhilinde scordatura olarak yazıldığı problemlerine cevap aranmıştır. Araştırmanın modeli nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizidir. Bu kapsamda scordatura yazılan viyola notalarına erişim sağlanmıştır. Nota edisyonları, viyolada scordatura akort sağlanarak kontrol edilmiştir. Viyola için scordatura yazılmış tüm eserler araştırılmış, notaları bulunamayan eserler de dâhil erişilen tüm besteler scordatura bilgileri dâhil edilerek liste halinde sunulmuştur. Seçilen scordatura eserler üzerinde detaylı inceleme yapılmıştır. Eserdeki scordatura çeşidi, icracı açısından olumlu ve olumsuz etkileri nota karşılaştırmaları yapılarak analiz edilmiştir. Scordatura kullanımının entonasyona, tel geçişlerine ve parmak numaralarına etkileri viyola ile çalınarak çözümlenmiştir. Viyolada scordatura olarak yazılmış bir eserin, entonasyona olumsuz etkileri olduğu, parmak numarası ve tel geçişleri kapsamında ise icracıya oldukça yardım eden bir kullanım olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. İcracılara, scordatura bir eseri çalışmaya başlamadan önce detaylı bilgi edinmeleri, iyi bir edisyondan icra gerçekleştirmeleri, yavaş ve ses kontrolü yaparak çalışmaları önerilmektedir. İlerideki araştırmalarda, yaylı çalgılar için yazılan scordatura eserlerin sayısal olarak verileri analiz edilerek karşılaştırılabilir.