Kırsal alanlarda gezici sağlık hizmeti planlaması: Karma kayıttan kayıta gezinti algoritması-Reference-Cited by-同舟云学术

Kırsal alanlarda gezici sağlık hizmeti planlaması: Karma kayıttan kayıta gezinti algoritması

Published:2023-08-21 Issue:1 Volume:39 Page:593-606
ISSN:1300-1884
Container-title:Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi
language:
Short-container-title:

Author:

AKKUŞ İlhami¹^ORCID,YILDIZ Ece Arzu¹^ORCID,KARAOĞLAN İsmail²^ORCID,ALTIPARMAK Fulya¹^ORCID

Affiliation:

1. GAZİ ÜNİVERSİTESİ, MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ, ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ PR.

2. KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ, MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ, ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ PR.

Abstract

Küreselleşme ve teknolojik gelişmelerle birlikte 21. Yüzyılın ikinci yarısında toplumların sağlık ihtiyaçları değişmiş ve sağlık hizmeti sunumunda değişiklikler yapılması zorunlu hale gelmiştir. Nüfusun seyrek olduğu yerleşim yerlerinde kapsamlı sağlık tesisleri kurmanın ekonomik olarak sürdürülebilir olmaması, devletlerin vatandaşlarının sağlık hizmetlerine eşit erişimini sağlamakla yükümlü olması sağlık hizmeti sunumunda farklı arayışlara neden olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı halka eşit şartlarda sağlık hizmeti sunabilmek için 3400 sağlık kuruluşu ve yaklaşık 7500 doktorla kırsal bölgelere gezici sağlık hizmeti (GSH) sunumu uygulamasını başlatmıştır. GSH sunan doktorlar günde 8 saat çalışarak her ay yaklaşık 9 milyon kişiye GSH vermektedir. Türkiye genelinde uygulanan kapsamlı bir hizmet olması nedeniyle hizmet sunumu planlaması için kırsal yerleşim bölgelerine sağlık merkezi ve doktor atama, rotalama, çizelgeleme ihtiyacı doğmuştur. Bu çalışmada, kırsal alanlarda GSH rotalama ve çizelgeleme problemi (GSH-RÇP) ele alınmıştır. GSH-RÇP’de amaç, çalışma saati, rota süresi, ziyaret başına minimum hizmet süresi, köylere her ay aynı doktorların hizmet sunması gibi kısıtlar altında, toplam katedilen mesafeyi enazlayacak şekilde aylık periyotlarda doktorların günlük rotalarını belirlemektir. Problemin çözümü için öncelikle karma tamsayılı matematiksel model geliştirilmiştir. GSH-RÇP, çok depolu zaman kısıtlı periyodik araç rotalama problemine eşdeğer olduğu için NP-zor problemler sınıfında yer almaktadır. Bu nedenle, orta ve büyük boyutlu problemlere makul sürelerde çözüm bulabilmek amacıyla bir karma sezgisel algoritma geliştirilmiştir. Açgözlü çözüm kurucu (Greedy Constructive) sezgiseli ve Kayıttan Kayıta Gezinti (Record to Record Travel) metasezgiseline dayalı olan bu karma sezgisel algoritma “AGS-KKG” olarak adlandırılmıştır. Matematiksel model ve AGS-KKG algoritmasının performansı Ankara iline ait verilere dayalı olarak mevcut planlar ile karşılaştırmalı incelenmiştir. Karşılaştırma sonucunda mevcut planlara göre toplam katedilen mesafede matematiksel model ile %15,6, AGS-KKG ile %22,3 iyileşme sağlanmıştır.

Publisher

Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University

Subject

General Engineering,Architecture

Reference46 articles.

1. Rural Health Information Hub. Healthcare Access in Rural Communities. https://www.ruralhealthinfo.org/topics/healthcare-access. Erişim Tarihi: Mart 1, 2021.

2. Soyluoğlu S.B. Çağdaş Sağlık Anlayışı. http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/Ay2003/kasim03/cagdassaglik.html. Erişim Tarihi: Şubat 2021.

3. Bollman, B. R. Understanding Rural Canada: Implications for Rural Development Policy and Rural Planning Policy. https://2018.icrps.org/wp-content/uploads/sites/4/2018/06/Reimer-Bollman-2010-Understanding-Rural-Canada.pdf. Erişim Tarihi: Haziran 2020.

4. Wilson, C. R. , Rourke, J., Oandasan, I. F., Bosco, C., Progress made on access to rural healthcare in Canada, Can J Rural Med 25 (1), 14-19, 2020.

5. Lee, C. Tong, A. and Wang M. Chinese Healthcare: The Rural Reality. https://www.coresponsibility.com/chinese-healthcare-the-rural-reality/ . Erişim Tarihi 18 Nisan 2020.