Batı Anadolu’daki bazı jeotermal alanların termal akışkanlarında bor izotop oranları ve borun kökeni

Abstract

Batı Anadolu’nun tektonik olarak aktif graben bölgeleri, birçok jeotermal aktivite ve jeotermal sularda oldukça yüksek bor zenginleşmesi ile karakterizedir. Köken konusunda farklı kaynakları belirlemek için bor izotop jeokimyasının jeolojik çalışmalarda yaygın olarak kullanımı oldukça yenidir. Borun jeotermal akışkanlardaki kökenini belirleyebilmek amacıyla, örneklenen termal suların B izotop oranları, suların kimyasal analiz sonuçları ve bölgelerin jeolojileri birlikte değerlendirilmiştir. İncelenen termal suların genellikle Na-HCO3, Ca, Na- HCO3, Ca-HCO3,Cl ve Na-Cl tipinde oldukları saptanmıştır. Yüksek sıcaklığa sahip, soğuk sular ile seyrelmenin az olduğu bölgelerde B konsantrasyonları oldukça yüksek (B=52,1mg/l; Salihli), B izotop oranları ise litolojik farklılıklardan dolayı geniş bir aralıkta çıkmıştır (δ11B=-7,73‰ / +10,83‰; n=15). Tüm sularda sıcaklık ile çözülü iyonlar arasında ve benzer şekilde B - Cl ve B-elektriksel iletkenlikleri arasında pozitif korelasyon saptanmıştır. Ayrıca termal sulardaki B izotop oranları suların etkileşimde oldukları kayaçların B izotop oranları ile uyumlu çıkmış olması borun kökeni konusunda su-kaya etkileşimini destekler. Na-Cl tipindeki termal suların yüksek pozitif δ11B değerleri ise diğer kimyasal verilerin de desteklediği gibi denizel karışım sonucudur.