T5 ve T6 ısıl işlemlerinin Zn-40Al-2Cu-0,1Sr alaşımının yapısal, mekanik ve tribolojik özelliklerine etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada T5 ve T6 ısıl işlemlerinin Zn-40Al-2Cu-0,1Sr alaşımının yapısal, mekanik ve tribolojik özelliklerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla gerekli sayıda külçe kokil kalıba döküm yöntemiyle üretildi. Üretilen alaşımın yapı ve özellikleri uygun deneysel yöntemlerle araştırıldı. Söz konusu alaşımının dökülmüş durumdaki mikroyapısının α dendritleri ile dendritler arası bölgelerde yer alan ötektoid dönüşüm ürünü α+η, bakırca zengin ε (CuZn4) ve μ(SrZnx) fazlarından oluştuğu gözlendi. Uygulanan T5 ısıl işleminin bu alaşımın dendritik yapısında belirgin bir değişime yol açmadığı, T6 ısıl işleminin ise bu yapıyı önemli ölçüde değiştirdiği gözlendi. T5 ısıl işleminin incelenen alaşımın sertlik ve çekme dayanımını azaltırken kopma uzamasını az da olsa artırdığı belirlendi. T6 ısıl işleminin alaşımın sertlik ve çekme dayanımını artırdığı, kopma uzaması değerini ise azalttığı gözlemlendi. Yapılan değerlendirme sonucunda her iki ısıl işlemin de (T5 ve T6) söz konusu alaşımın aşınma direncini artırdığı belirlendi. Uygulanan ısıl işlemlerin alaşımın mekanik ve tribolojik özellikleri üzerindeki etkileri yapısal değişimlere dayandırılarak açıklandı.