Hizmet güven endeksi ile finansal ve ekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin tespiti

Abstract

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde istihdam açısından en çok çalışanın yer aldığı sektörlerin başında gelen hizmet sektörü, ülke ekonomilerine yüksek düzeyde katkı sunmaktadır. Hizmet sektörlerine ilişkin tüketicilerin beklentileri, hizmet güven endeksi ile ölçülerek belirlenmektedir ve bu endeks, aylık olarak hesaplanmaktadır. Bu kapsamda araştırmada; 2011: 12-2023: 03 dönemi için BIST hizmet endeksi, hizmet gelirleri, hizmet üretici fiyat endeksi, hizmet sektörü doğrudan yabancı yatırımları, dolar ve euro döviz kurları ile hizmet güven endeksi arasındaki nedensellik ilişkileri araştırılmıştır. Bu nedensellik ilişkisi, Toda Yamamoto nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre, hizmet sektörü güven endeksi ile hizmet gelirleri arasında çift taraflı bir nedensellik ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Buna göre, hizmet gelirleri hizmet güven endeksinin nedeni iken hizmet güven endeksinin de hizmet gelirlerinin nedeni olduğu söylenebilmektedir. Euro kuru, dolar kuru, hizmet sektörüne ilişkin doğrudan yatırımların hizmet güven endeksinden tek taraflı olarak etkilendikleri ve hizmet güven endeksinin bunların nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır. BIST hizmet sektörünün ise hizmet güven endeksini tek taraflı olarak etkilediği ve BIST hizmet sektörünün hizmet sektörü güven endeksinin nedeni olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın, hizmet güven endeksine dair sınırlı sayıda araştırma olması sebebiyle literatüre katkı sunacağı düşünülmektedir.