Hitit Çivi Yazılı Tabletlerin Yapay Zeka Algoritmaları ile Okunması
Author:
Takan Savaş1ORCID, Bingöl Baran1ORCID, Masalcı Şahin Gülgüney2ORCID, Sir Gavaz Özlem1ORCID
Affiliation:
1. ANKARA UNIVERSITY 2. BILECIK SEYH EDEBALI UNIVERSITY
Abstract
Çivi yazısı gibi özel yazı biçimlerinin yapay zeka ile okunması, görüntü işleme teknolojisinin hızla gelişmesiyle son yıllarda önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir. Çeşitli dillerde yazılmış tabletler üzerinde gerçekleştirilmiş pek çok önemli literatür bulunmaktadır. Buna karşın, her ne kadar dünyada farklı merkezlerde 3D modelleme ve dijitalleştirme çalışmaları başlamış olsa da yapay zeka kullanılarak okunan çivi yazılı diller arasında Hititçe dili bulunmamaktadır. Literatürdeki bu boşluğu doldurmak, Hititologların tablet okuma hızlarını artırarak bilimsel çalışmalarını daha derinlemesine analiz etmelerine olanak tanımak ve manuel yöntemlerle okunan tabletlerin elle temasını azaltarak binlerce yıl öncesinden günümüze ulaşan tabletlerin tahrip olma durumunu en aza indirmek amacıyla çalışmamızda, Hitit çivi yazısı üzerinde transfer öğrenme yöntemi ile geliştirilmiş derin öğrenme modelleri denenmiştir. Bunun sonucunda model topluluğu yöntemiyle %89 doğruluk elde edilmiştir. Çalışmamızın, Hitit çivi yazısı uzmanlarının tabletler üzerindeki çalışma sürelerini kısaltması ve daha verimli işleyecek bir bilimsel sürece katkı sunması beklenmektedir.
Funder
Destekleyen kurum bulunmamaktadır.
Publisher
International Journal of Informatics Technologies
Reference17 articles.
1. Collins, D. J., Ma, Z., Han, J., & Ai, Y. (2017). Continuous micro-vortex-based nanoparticle manipulation via focused surface acoustic waves. Lab on a Chip, 17(1), 91-103. 2. Homburg, T., Zwick, R., Mara, H., & Bruhn, K. C. (2022). Annotated 3D-models of cuneiform tablets. J. Open Archaeol. Data, 10, 1-8. 3. Erkut, S., (1997). Çiviyazılı Hitit Tabletleri, Belleten, C. LXI, Aralık, S.232, Ankara 1997, 495-498. 4. İnternet: Schwemer D., (2023-10-29) Thesaurus Linguarum Hethaeorum digitalis, hethiter.net/: TLHdig KBo 71.145 (2021-12-31).
Özkan, S. (2017). Türkiye Müzelerinde Korunan Çivi Yazılı Tabletler, Prof.Dr. Recep Yıldırım’a Armağan,Ed. Pınar Pınarcık, Bilcan Gökce, Mehmet Salih Erkek, Sena Coşğun Kandal, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara 2017, 173-193.
LeCun, Y., Boser, B., Denker, J. S., Henderson, D., Howard, R. E., Hubbard, W., & Jackel, L. D. (1989). Backpropagation applied to handwritten zip code recognition. Neural computation, 1(4), 541-551. 5. Williams, E. C., Su, G., Schloen, S. R., Prosser, M. C., Paulus, S., & Krishnan, S. (2023). DeepScribe: Localization and Classification of Elamite Cuneiform Signs Via Deep Learning. arXiv preprint arXiv:2306.01268.
|
|